Ôost-Vlams: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Etwien (discuusjeblad | bydroagn)
E bitje verbeterd en herschreevn, 't klonkt gelyk of da 't West-Vlams geen hoar veranderd is sinds de Middeleeuwn, wuk da nateurlik geen woar is.
Etwien (discuusjeblad | bydroagn)
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 25:
In 't westn wordt 't Ôost-Vlams van 't [[West-Vlams]] geschid deur e brêe overgangszone, die allêne mor in de streke van [[Aalter]] nogal smal is. Van [[Ruuslee]] tout [[Oavelgem]] in [[West-Vloandern]] zyn d'r overgangsdialectn. Ook in [[Moaldegem]] in Ôost-Vloandern is ter e miengelienge van dialectn.
 
In die overgangszone loopn de westelikke grenzn van twitwêe sôortn klankverschynsels:
* verschynsels die uut 't Brabants zyn gekomn en 't grotste dêel van Ôost-Vloandern ''veroverd'' hen, lik de ''ui'' in ''kuip(e)'' (kupe).
* verschynsels die in Ôost-Vloandern zelve zyn ountstoan, lik 't wegvalln van de g tusschn klienkers, lik in ''lèèën'' (leggn), en die tout de westelikke twi derdn van de provincie beperkt zyn gebleevn.
 
In Zuudwest-olland spreken ze [[Zêeuws]]. In 't land van Ulst en in 'n deêldêel van 't Land van Axel (vanof de [[Philippinen]] no 't oôstenôosten toe) spreken ze Ôost-Vlamse dialecten. De dialecten uut de rest van ZeêuwsZêeuws-Vlaonderen worden meêstolmêestol bie 't ZeêuwsZêeuws, mor oak wel by 't [[West-Vlams]] gerekend omdat ze wezentlik van olletweêolletwêe etewadde én.
 
== Kenmerkn van Ôost-Vlamsche dialectn ==
Regel 36:
=== Vernieuwiengn ounder Brabantschn invloed met e grôot geografisch bereik ===
Die groep vernieuwiengn dateert van de 16ste êeuwe, os de toale van 't [[Hertog van Brabant|hertogdom Brabant]] dominant is gewordn. Ze zyn in Brabant ountstoan in de loate middelêeuwn en z'hen achter een ende Ôost-Vloandern vo 't grotste dêel overspoeld.
 
Voorbeeldn zyn: d'oude y (Wvl. rype ) en uu (Wvl. huus ) wordn in 't Ovl. ''rijp'' en ''huis'', d'oude ieë (Wvl. rieët ) en oeë (Wvl. voeët ) wordn in 't Ovl. ''riet'' en ''voet'', d'oude eeë (Wvl. steeën ) en ooë (Wvl. booëne ) wordn in 't Ovl. ''stieën'' en ''boeën(e)'' (nu mêestal ''buuën(e)'').
 
=== Vernieuwiengn ounder Brabantschn invloed met e beperkt geografisch bereik ===
Die groep Brabantsche verschynsels zyn beperkt tout 't ôostelik derde van de provincie: bv. 't wegvalln van d'ôorsprounkelikke finale-e in woordn lik ''kerke'' en ''katte'' ’(in Limburg, Brabant en ôostelik Ôost-Vloandern, mo ôok in 't [[Hollands]] en in 't [[AN|Algemêen Nederlands]]: ''kerk'' en ''kat'').
 
=== Eign vernieuwiengn die redelik algemêen zyn in Ôost-Vloandern ===
Regel 45 ⟶ 46:
 
=== Eign vernieuwiengn van joungere doatum ===
In de westelikke twitwêe derdn van de provincie zyn d'r loater (verzekers vanof 't ende van de 16ste êeuwe) nog andere toalveranderiengn gebeurd, die tout de provincie Ôost-Vloandern beperkt zyn gebleevn.
 
Typisch zyn: korte en lange klienkers zyn eevn lank (alletwêe halflank), den overgank van ''p/t/k/'' noa ''b/d/G'' (= Fransche g lik in ''garçon'') tusschn klienkers: appel, zittn en bakker wordn ''abele, zidn, baGGere'', de wegval van de g tusschn twi klienkers + rekkienge van de vôrige klienker: leggn en liegn wordn ''lèèën'' en ''lieën'', de wegval van ''ng'' tusschn klienkers + rekkienge van de vôrige klienker: ziengn en angn wordn ''zèèën'' en ''aaën'', de korte ''i'' en ''u'' lik in vis en put wordn met e korte ''noaslag'' uutgesprookn, de ''j''- en de ''w''-klank lik in bloeien en bouwen valln weg tusschn klienkers (bv. ''bloeën'' en ''baaën).
 
== Vormleer ==
In de westelikke twitwêe derdn van Ôost-Vloandern zeggn ze ''ik ben'', tegenover ''ik zijn'' (oostelik Ôost-Vloandern, noordelik West-Vloandern, Brabant/Antwerpn en e dêel van Limburg). De verleedn tyd van de werkwoordn ip -ege lik in ''ik werktege'' en ''ik leerdege'' stoat in Ôost-Vloandern nog alsan sterk (surtout by d'oudere generoatie).
en ''ik leerdege'' stoat in Ôost-Vloandern nog alsan sterk (surtout by d'oudere generoatie).
 
== Gent ==