|
'''Kort'ndrank''' es nen drank woarin datterdat er mêer dan dertig groaden alcol zit.
't Es 't resultoat van de distilloatie of '''t stoken'' van winwyn of enandereen ander gegiste of gefermenteerde vloeistoffe in nen alambic of distilleerketel. De mêest bekende kortendranknkort'ndrank'n zinzyn geniver, gin, whisky, cognac, vodka en rum.
Den ôorsproeng van 't word is vôorolsnog onbekend. Meuglyks zoe't kunkunn'n zinzyn dat 't te moaken einei me veel alcol innein e klêne flaske, en dajjeda je in korten tyd straf droenke kunt groaken.
Histories kenn'n we vôorol de geniver (geniverbeze), verwant an den iengelske gin, de noord Franske genièvregenivre (zoals de machtigen Wambrechies), In [[Vloandern]] esteres't er veel konkurrenseconcurrense voor de geniver varianten; in Hasselt peizen ze zelfst dazzetda utgevondenze't uutgevonden ein. Ôok in Luik[[Luuk]] (de "Péquet de Liège") en vôder over Luxemburg noar Duutsland lôopt er un'n spoor van geniver met vele noamen en varioasies. Ôok in Olland zinzyn zerz'er nie visvys van: iederêen kent den Bols en de Bokma. Nog mêer noa 't NôrdenNôorden komdjekom d'je in de scandinavische landen woarda de taksen styf ôge zinzyn en de temperaturen styf lêge: 't ideoale recept vô ne bloeiende zwarte mart. Ulderen Aquavit es in feite ôok en variatie van geniver, moa de smoake van 't kruud komijnkomyn es dominant.
Te lande woaren der minsen die de winwyn kookten in ne geweunen kookketel en den damp lieten neresloan tegen de metoalen ulle: 't gêne datterdat er van d'ulle ofdruppelde was kortendrankkort'ndrank. Sommigen moakten winwyn en kortendrankkort'ndrank van [[Pisseblomme|pisseblommen]].
Moar in de grond is 't simple: ze keunen bieby oes ollêeneollêne moa "eau de vie" moaken die omzeggens gêen smoake eit. Doarom angen ze bieby 't distilleren, geniverbezen drin omdat't toch nog noa wadde zoe smoaken. 't Geheim van de smoake ligt dus in de grondstoffen om de winwyn te moaken, bivôorbeeldbyvôorbeeld gerstewingerstewyn en de kruden die d'rin angen bieby 't stoken.
Tot omtrent de joaren 1985 was't terer ôok ne bloeiende circuit van illegoalen alcol in [[Vloandern]]. IeY smoakte noa ne mix van ether en ofgewrochte olie; moar iey was goekôpe en je kwamt'er toch zat van. Iedre kêer datterdat er iemand styf zêre smôorrikkesmôorryke kwam peisdige iederêen an alcol.
Er zinzyn gevallen bekend van koebêesten die styf zêre stekevet kwoamen omdazzeomda ze den ofvol van de stokeriestokery ip mochten eten en drinken.
Van den illegoalen alcol wirden er ôok lykeurenlikeuren gemakt me essences dajjeda bieje by den specialist in hobby brouwen kunt kôpen. BieBy oes es den avokoat populair, gemakt van eiers, suker en alcol. NaturlykNateurlyk goan ze zeggen dazzeda ze den alcol bieby den apoteker gekocht ein.
| 