|
De '''kroaizje''' of '''koeroazje''' es iets dajje nôdig eit oaje allêne of bykans allêne iet lastigs moe doen terbinst datter olle sôorten van tegenwerkienge es. Kroaizje is êen van de vier kardinoale deugden, en psychologisch kenmerk en en karaktertrek. Het is de meugelykhie de confrontoatie met lichoamelijkelichoamelyke pinepyne, tegenslag en levensbedreiging, onzekerhie en intimidoatie an te nemenneem'n en te deurstoan. Soms ester onderschid gemakt tussen '''lichoamelyke kroaizje''' en '''morele kroaizje'''.
Kroaizje of moed eije dus nôdig vô en bizondrebyzondre grôte en lange inspannienge te doen, vô en indernisse te nemenneemn woa dajje schrikkelijkschrikkelyk tegen ipzie of vô iets te beginn'n da schier onmeugelyk es vô te lukkenlukk'n.
Kroaizje komt van 't Franske "courage".
Er zinzyn der die peizenpeizn da dadde en typische eigenschap is van de West-VloamiengenVloamiengn (zie bronnenbronn'n): nie vele zeggenzeggn moa veel kroaizje. Doardeure zynderzyn d'r allesins vele West-VloamiengenVloamiengn en [[FlandrynFlandrien|FlandrynsFlandriens]] beroemd gekomngekommn.
[[Ofbeeldienge:Luca Giordano 003.jpg|thumb|250px|De kroaizje wordt geëerd met een lauwerkranse]]
==Deugd==
Kroaizje is hetet tegendêel van laffehie, maar ook van leeghie of zwakkehie. An 't ander uterste van kroaizje ligt roekelôoshie, stootmoedighie zonder bezinnienge, zonder rekenienge t'oudenoud'n met 't lot of den toevol, zonder nederighie tegenover zichzelve en barmertighie tegenover andren.
Kroaizje als deugd veronderstelt ne vorme van belangelooshie, altruïsme of edelmoedighie. Kroaizje is ne deugd oat'ie in dienste stoat van ne mins of van en algemêne of edelmoedige zoake.
Kroaizje es nôdig oajje me kennisse, wishied en gelôof nie me mêe toekomt. 't Es de kennisse van de diengendiengn die te vrêzenvrêezn zinzyn, achter de kennisse, en van de diengendiengn die 't nie zinzyn (zie o.a. Plato).
Kroaizje eit betrekkienge ip de angstd'angste en dreigienge in de toekomst, maar vôorol ip 't hedeneed'n. Kroaizje bestoat vôoral in 't hedeneed'n, het't mêest nabieënabye roakpunt met de noaste toekomste, stante pede. De wille om in de toekomste courageus te zinzyn of in het't verledenverleen courageus te zinzyn gewist es veelêer denkbildigdenkbêeldig en laf.
Kroaizje is individueel en persôonlyk. Het't isIs gêen gewetengeweet'n maar een besluut, gêen gedacht moar ne doad. Kroaizje es soms een zoake van wils - of gêesteskracht genoemd, 't strevenstreevn bliebly te zinzyn en wel te doene tegenover d'indernissen, die tallôos zinzyn (zie o.a. Spinoza).
DebdienDedien die vecht met de kroaizje van de wanôpe, doet dadde uut colère of hoat, omdat 't moet, omdat hetet tegenoverdêel lafhie zou zinzyn, omwille van de schônehie & het't ethische.
==Karaktertrek==
Kroaizje es als karaktertrek 't feit dajje nie rap benauwd zietzyt, ofwel omdajje er letter gevoelig voor zietzyt, ofwel omdajje benauwdighie gemakkelijkgemakkelyk of zelfs geirne verdroagt.
==Bronnen==
*{{Aut|André Comte-Sponville}}, ''Kleine verhandeling over de grote deugden'', Uitgeverij Atlas, 1997, p.59-77
* [http://www.vub.ac.be/TOR/main/publicaties/downloads/t2003_41.pdf EenE verkennend onderzoek naarnoa regionaleregionoale verschillenverschilln in studieprestaties in VlaanderenVloandern en ded'oorzoak'n oorzaken ervand'rvan]
* [http://www.vacature.com/scripts/Actueel/display-article.asp?ID=7836&artCount=5&startPos=1&artsLoaded=1 Vacature - De vijfvuuf dromendroomn van West-VlaanderenVloandern]
* [http://jsp.vlaamsparlement.be/docs/stukken/bz1992/g15-6-h-.pdf BetreffendeOver doorzettingsvermogendeurzettiengsvermoogn Vlamingenvan Vlamiengn in 't algemeenolgemeen]
[[Categorie:Olles]]
| 