|
'''Blauwn''' is product'nproductn over de grenze smokkeln, zoender de invoerrechtn te betoaln. 't Is e wôord daj vroegertyd voerol ôorde an [[de Schreve]] in de [[Westoek]].
== Ôorsproeng ==
Twêe condisjes voe te blauwn: d'r moet e grenze zin, en je moet er geld mei kunn'n verdien'nverdienn:
1) Die grenze in de Westoek lopt van [[De Panne]] toet [[Euvelland]]. Ol de dorptjes die an weerskant'nweerskantn van die grenze leggn kost'nkostn blauwn. Moa de mêeste blauwers weunde in de streke va [[PoperyngePoperienge]], e mêer bepoald [[Roesbrugge]] en [[OaryngeOarienge]]. In Vrankryk wos [[Godsvelde]] e berucht smokkeloarsnest.
2) 't Woarn oek tydn, e we klappn nu van 'n êestn elft van 20stn êeuw, dan de menschen mè rôoi nunder brôod verdiende, oek ol wrochtn ze nunder kapot (dikkers toet 18 eurn op e dag).
E blauwer die roend 1930 op zinzyn eigen werkte, leverde een paksje toebak van 250 gram tegen 8 Fransche frang (dus e kilo teegn 32 FF). De winst is rap bereek'nd: 15 kilo kostte voe de blauwer apeuprè 105 FF, moa da kost'nkostn verkoop'n voe 480 FF. Dat is e winste van 375 FF. E klêne vergelykieng: 375 FF wos 't gemiddelde moandlôon van e Fransman die op 't stik werkte.
== Blauwers tegen kommiezen ==
De Fransche douaniers (''kommiezen'') speurnde voerol na voetspôorn: ''rabat'', noemt dadde. Z'addn mêestol e prieme op zak van e goein mèter lengte, mè weeraksjes an. Doamei kost'nkostn ze stekk'nstekkn in 't strôoi, e rap zien of dat er gèn smokkelgerief in verdook'nverdookn wos. Blauwers verdiende mêer dan kommiezen. Dus je ku goa peizn da 't voe de kommiezen nu en toen moeilykmoeilik wos om de wet te respecteern en ni over te loop'nloopn.
== Edendoagse vormn van blauwn ==
Den dag van vandoage est er nog oltyd redelykredelik geblauwd moa 't volt mindr ip omdamme mêer mobiel zinzyn.
* Tot in de joaren 80 waster nogol redelykredelik vele geblauwd me illegoalenillegoaln alcol. Dad es nu straf verminderd moa der es nu wel en commerce in hash, wiet en consorten.
* Vele camioengchauffeurs verdiendenverdiendn ne schônen frang bieby me tobak noa Iengland te blauwen, moa da schintschynt ôok gekalmeerd te zinzyn. Oan n'andren kant zinzyn der nogol Iengelse die ier komn tobak kôpen vô in Iengland te verkôpen; daddes dus ôok blauwenblauwn oanze oovr de wettelykenwettelikken limiet goane.
* Randgevallen in verband me de defynitiedefinitie van blauwenblauwn zinzyn:
** De gediefde containers me segritten die uutgevoerd wirden of in sommigste privé-kryngenkriengen verkocht wirden.
** De gasten die mee doene aan BTW carrousels of me mersjandisemersjandyse die van de camioeng "gevollengevolln" es.
** De zwarte commerce in de illegoale copies van CD's, DVD's en vôorol van grôte merken (Lacoste, Cartier, ...).
== Karel de Blauwer ==
Karel de Blauwer is e personage uut vertelliengsjes die symbool stoat voer olle blauwers. Ze standbeeld stoat in OaryngeOarienge.
== Toerisme ==
* In OaryngeOarienge organiseern ze idder joar e Karel de Blauwer verkiezienge bissn de Blauwersfêest'n.
* In 'n omtrek van [[Mêenn]] kuj de Kommiezenroute volgen: 50 kilometers mè je vèlo ol gemêent'n lyklik Wervicq-Sud, Bousbecque, Halluin, [[Rekkem]] en [[Lauwe]].
* Blauwersroute: mè de bôte (je voart van de streke van [[Wervik]] e [[Koomn]] toet an Wambrechies, op de [[Leie]] en de Deûle) of mè 'n otto.
| 