|
[[Ofbeeldienge:Manillenpiekens.JPG|thumb|300px|De 8 kart'nkartn va pykens. Boven (vlnr): oaze, manille, êre, vrouwe, zot. Oender: 9, 8, 7]]
'''Manilln''' (oek wel uutgesprook'n lyk ''manie'n'') is e [[kartspel]] voe deurgoans 4 persôon'n. 't Is verzekers 't gekendste kartspel i [[West-Vloandern|West-Vloanderen]].
== De vôorbereiding ==
In dit kartspel zyn der 4 sôorten: kloavers, pykens, koekens en ertens. Je moe speeln mè 32 kart'nkartn. Je pakt dus êerst e voerol van iedere sôorte:
* de manille (de tiene) - 5 punt'npuntn weird
* 'n oaze (de êen) - 4 punt'npuntn
* de êre (de keunink) - 3 punt'npuntn
* de vrouwe of dam (de keuneginne) - 2 punt'npuntn
* de zot (boer) - 1 punt
* de negen - 0 punt'npuntn
* de achte - 0 punt'npuntn
* de zeven - 0 punt'npuntn.
Êen persôon begunt de kart'nkartn te kappeln. De persôon die reks va nem zit, e nu de keuze:
* e meugt e paksje kart'nkartn (mistes 3) ofneemn en oloender leggn: dat doe ze om te belett'nbelettn da de dêler zou kunn'n zeurn.
* e meugt op de kart'nkartn klopp'n: ton verandert d'r niet'nnietn an de volgorde van de kart'nkartn.
De dêler gèft an elks van de 4 spelers 8 kart'nkartn (êest 3, toe 2, e toe were 3).
Ge kunt ôok manill'n me 3 of me 2, mo de regels zyn toen nateurlik n bitje anders ...
== De regels ==
De dêler meugt troef moak'n. A je vele ert'nsertns et, zeg je ton: "Ert'nsErtns troef!". Pas nu meugt de moat van de dêler z'n eign kart'nkartn bekyk'n.
Peist êen van de spelers van de teegnparty: 'dat is e goein troef', ton meug 'n klopp'n (of "meegoan"): vanaf toen telln de punt'npuntn dubbel. De tegenparty meugt oek tegenklopp'n: toen telln de punt'npuntn vierdubbel.
D'n êesten speler (die lienks zit van de dêler) komt uut mè e karte: 't is gelyk va wuffer sôorte. Ol d'ander spelers moet'nmoetn nu volgn. Ze moet'nmoetn dus dezelfde sôorte op tafel smyt'nsmytn lyk woamèi datter is uutgekomn.
Ku j'ni volgn? Ton moe je koop'n. Koop'n kud ollêne mèt e troefkarte. E troef is mêer weird dan gelyk wuffer andere sôorte: e troef van ert'nertn zeven is dus sterker dan e manille van pykens.
Je meugt nie oenderkoop'n (of oendertroev'n). Dat is e troef smyt'nsmytn die lêger is dan de troef die ol op toafel legt. Tenzy da j'ni anders kut.
Wie dat e slag ku binnoaln meugt uutkomn. En da goat azo deure toet an ol de kart'nkartn op zyn.
Bedoeling van 't spel is om zovele meugelyk punt'npuntn 't oaln. Je moet dus zovele meugelyk sloagn binn'n oaln. Dat ku j'deur e karte te smyt'nsmytn die beter is dan wuk dat er op toafel legt: ofwel een hogere weirde, ofwel deur te koop'n.
An ol de kart'nkartn op zyn, moe j'de punt'npuntn telln. Van dat totoal trek je 30 punt'npuntn of. En de rèste schryf je op e bladje. Mêestol is dat in 2 kolomn mè vaboovn e "W" en e "Z" (wyder/zyder). E vôorbeeld: pakt dat de punteweirde van ol je kart'nkartn 42 is. Je trekt er 30 van of: toen e je 12 punt'npuntn gemakt.
Kom je in de telling 30-30 uut, ton is 't "plat": niemand makt e punt (sommigte spelers speeln toe voe dubbel punt'npuntn in 't volgend spel, moa dat is nie algemêen).
Je speelt toet dat er e duo 101 punt'npuntn oalt. (In de streke van Brugge speel'n ze oltyd 12 dêlen in e party).
A je troef makt, meug je oek zegn "ne muul!" of " 'k goa zoender". Dat wil zeggn dat er gèn troef is. Ton telln de punt'npuntn dubbel. Mêestol zeg je "muul" a je e styve goe karte et, moa at er gèn sôorte is die domineert.
Soms zegt de dêler oek "blend'n muul". Toen et'netn ze kart'nkartn nog ni ezien. De punt'npuntn telln toe vierdubbel. Da gebeurt mêestol a je in de punt'npuntn verre achter stoat, moa 't is nie styf geapprecieerd deur 'echte' karters.
==Termn==
* Renong: e sôorte koart'nkoartn woavan a j'ginne en et. 't Is interessant omda je toene ku koop'n ofwel vett'nvettn op je moat.
* Vett'nVettn: punt'npuntn smyt'nsmytn op en and da je moat goat oaln.
* Steek'n of wegsmyt'nwegsmytn: oej nie kunt volg'n up je moat e koarte smyt'nsmytn die toogt in wukke sôorte daj gie punt'npuntn kunt oalen. Ofwel smyt je êen weg van de sôorte daj sterk in zit (=wegsmyt'nwegsmytn), ofwel smyt je êen weg van d'andre sôorte van 't zelfste kleur (=steek'n).
* Vlucht noar Egypte: in 't begun styve oge koart'nkoartn vett'nvettn (byvôorbeeld omda je e masse koart'nkoartn et van e sôorte die gin troef is).
* Muul: zoender troef voe dubbel punt'npuntn. Oltemets zegt 'n dien die toene muul makt: "Kom se mor uut!".
* Plat: de punt'ntelliengpuntntellieng is 30-30, dus niemand oalt punt'npuntn (oek wel e ''platte tette'' enoemd; moa das nie algemêen).
== Externe koppelienge ==
| 