Kastêel van Wyndoale: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k robot Erbij: en:Castle of Wijnendale |
k SV 1.1b begin, moa nie volledig - heerlykheid moe heerlikeid kommn peizek |
||
Regel 1:
[[Ofbeeldienge:Kastêel van Wiendoale.jpg|thumb|Kastêel van Wyndoale]]
Het '''Kastêel van Wyndoale''' is en waterburcht, gelegen in de bosryke omgevienge van het West-Vlamsche [[Houtland]] en 't Brugse ommeland, op drie kilometer van de stad [[Toeroet]]. Het kastêel is grotendeels en 19de-eeuwse reconstructie. En gedeelte van de
==Groaven van Vloandern, 11de-13de eeuwe==
Den
Vanaf 't midden van de jaren 1100 en surtoe in de late jaren 1200 wier Wyndoale een geregelde verbluufsplekke van de groaven van Vloandern. In 1168 kwam de grave Filips van den Elzas hier tope met zynn hof-road. In 1187 wier der voe den eerste keer geklapt van nen kapeloan, en dus van e kapelle.
't Vele bus was een ideoal jachtterring voe de
==Groaven van Noamn, 14de eeuwe==
In 1298 kwam Wyndoale deur verervinge in d'an van de groaven van Noamn, ne joengerdere tak van 't
==D'Hertogen van Bourgondië en d'hertogen van Kleef, 15de eeuwe==
Achter een periode van verwoarlozinge verkocht groaf Jan III van Noamn in 1407 de burchte en d'heerlykheid an de Bourgondische hertog Jan zoender Vreze. De dien schoenk 't drie joar
==d'Heren van Ravenstein, 15de-16de eeuwe==
In 1463, achter e verdelinge bin d'
In 1482, beist da ze in Wyndoale goan jagen was, viel d'hertoginne Maria van Bourgondië van eur perd. Z'is later gestorven an eur kwetseuren. Achter da ze
==d'Hertogen van Kleef, 16de eeuwe==
Achter 1528 keerde Wyndoale were no den hoofdtak van d'hertogen van Kleef. De die weunden zelve nie ip't kastêel, mo der logeerden wel hoge pieten. Under
==d'Hertogen van Palts-Neuburg, 17de-18de eeuwe==
In 1609 stierf de zwakzinnigen hertog Johan Willem van Kleef
't Verdrag weir per contrarie betwist deur nen anderen die 't ook gewild hadde, de keurvorst van Saksen, die gesteund wier van de Roomse keYzer. In 1610 was keYzer Rudolf II overgegoan toe d'investiteure van Christiaan II van Saksen als here van Wyndoale. De keurvorst hield d'heerlykheid en 't kastêel vor em. Die situatië deurde toe in 1634, toe dat er e vonnis van de Private Raad in Bruussel Wyndoale definitief an Wolfgang Willem van Palts-Neuburg gaf.
Regel 30:
d'Hertogen van Palts-Neuburg hieldn 't kastêel en d'heerlykheid in voor under van 1634 toe 1669 en ipnieuw van 1690 toe 1795. In de tussenperiode 1669-1690 moste den hertog Filips Willem van Palts-Neuburg Wyndoale tydelyk ofgeven an de prinsen van Schwarzenberg voor onderpand vor de definitieve verdelinge van de Gulyks-Kleefse erfenisse, geregeld met 't Verdrag van Kleef (1666).
Met da de Fransche keunink Lodewyk XIV dikkers in Vloandern bin viel, wier Wyndoale ofgewisseld deur Fransche troepen (1668, 1675) en Spoansche (1676, 1689, 1690) bezet. In 1690 zette 't Frans leger de
Ip den 28sten september 1708, beist de Spoansche
Beist 17de en 18de eeuwe wier 't kastêel gebruukt als residentie voe de goeverneur van d'heerlykheid Wyndoale, dikkers was dadde een van den adel. D'eigenaars zelve, d'hertogen van Palts-Neuburg, bleven in under Duutse kastêeln en boatten d'heerlykheid uut lyk under ipbrengsteigendom. Surtoe 't kappen van tallië in de bussen rond 't kastêel brochte vele geld bin, gemiddeld den elft van al d'inkomsten van d'heerlykheid. Wok de pachteigendom (land, meulns) en heerlyke rechtn (visrechtn, barriererechten) brochten vele geld bin. t Landhuis (administratief en juridisch centrum) van d'heerlykheid stond in Torhout, dmo 't was wok eigendom van den here van Wyndoale. Vanaf 't midden van d'18d'eeuwe begost den here van tonne, den hertog Karel Theodoor van Neuburg-Sülzbach, met 't leggen van e heel netwerk van steen boan in West-Vloandern voe 't transport en voe de commerce. Wyndoale-Torhout lag doaby ip e kruuspunt.
Regel 38:
==Fransche en Hollandse periode==
In 1792 vieln Franse revolutionaire troepen d'Oostenrykse Nederlan bin en stopten de feodale rechtsorde van 't ancien régime. De kastêelhere van Wiendale, Karel Theodoor, liet heel de imboedel en d'archieven ip karren loan en no ze Duutse residenties in Düsseldorf, Mannheim en München voern. D'heerlykheid en 't kastêel wiern an geslegen deur de Fransche Stoat, die 't beheerde
In 1825, beist d'Hollandse periode, wier 't kastêeldoming openboar verkocht aan e Woalse, industriële groep Lefebvre-Dehults. De die lietn 't bus van Wiendale helegans leegkapn. 't Faillissement van underen fynancier, de bankier Isidore Warrocqué, leidde toe de verkoop van Wiendale.
Regel 46:
In 1833 wier 't kastêeldoming gekocht deur ne Bruusselse bankier en verzekerare Josse-Pierre Matthieu, mede-iprichter van de Société Générale (SG) en schatbewoarder van de Bank van de SG. Tusn 1837 en 1852 liet em 't kastêel helegans herbouwen, met integratie van 't bewoarde gedeelte van 't loatmiddeleeuwse rechtergedeelte.
Zyne zeune Joseph Louis Matthieu dei in 1877 de Bruusselsen architect Felix Laureys 't kastêel verbouwen toe 't geromantiseerde, middeleeuws uutziende waterslot dat er vandage nog stoat. 't
In de meidagen van 1940 had Wiendale were een afsprake met de geschienisse. Ip de 25sten meie, achter d'inval van de Nazi-Duutsche in België, wast'er hier e laste en dramatisch gesprek tussen de Belgische keunink Leopold III en vier leen van ze regeringe (den eerste minister Hubert Pierlot, minister van butenlanse zaken Paul-Henri Spaak, van binnenlanse zaken Arthur Vanderpoorten en van lansverdediginge generaal Denis). Hoewel de capitulatie dichte was, weigerde de keunink tope met ze ministers no 't buteland te vluchtn voe doa voort te doen. Als ipperbevelhebber van 't leger wildigt'ie em by ze troepen bluven en em kriegsgevang laten pakken. Deur die discussie kwam achter den oorloge de keuningskwestië.
Regel 55:
In 2006 opende in 't museumgedeelte een nieuwe multimedioale presentoatie van 't kastêel. 't portiershuus uut de 19de eeuwe wier ingericht als bezoekerscentrum. d'Uutboatinge is in d'an van de Dienst voe Toerisme van de stad Torhout.
Ip 't kastêeldoming is't'er voors nog nen yskelder, e kapelle en serren uut de 19d'eeuwe die gintegreerd wiern in het museumcircuit. De meur woategen dat de serre leunt en de waterbassing der nevest ligt, zyn resten van de meur en gracht van rond 't vroegere neerhof. Ze zyn zeker van
==Literateure==
| |||