Ôost-Vlams: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k robot Anders: nds:Oost-Fläämsch |
k sv 1.2 |
||
Regel 16:
De dialectn van de provincie Ôost-Vloandern, vormn gin homogeen gehêel.
==Ofboakenienge==
Allêne moa in de westelike 2/3 van de provincie zyn d’r verschynseln die elders
In ‘t ôostn van de [[provincie]], in de streke van de [[Dender]], zyn d’r een dêel klankgrenzn tusschn ‘t ‘[[Vlams]]’ en ‘t ‘[[Broabants]]’. Ook ‘t [[Woasland]] vormt in een antal gevalln
een overgangsgebied noa ‘t Broabants (Antwerps). In steedn lik [[Dendermonde]], [[Aalst]] en [[Ninove]] wordt er ‘n volledig Broabants dialect geklapt, dat o.a. gekenmerkt wordt deur verschynseln lik de zgn. ‘scherpe’ uutsproake van de ‘’i’’ en de ‘’u’’ lik in ‘’dik’’ en ‘’put’’ (in ‘t Broabants ‘’dyk’’ en ‘’puut’’); zwoare twêeklankn in woorden lik ‘’uus’’
en ‘’wyn’’ (in ‘t Broabants o.a. ‘’ooës’’ en ‘’woaën’’); en overgangn van ‘’oe’’ noa ‘’uu / ie’’ (zgn. secundaire umlaut, met of
kiendj (= kiend), geldj (= geld), moesj (= mutse), a zietj (= je zit), klasj (= klets). In d’ oudere vakliterateure wordn gemouilleerde medeklienkers ‘niesklankn’ genoemd.
Regel 25:
overgangszone, die allêne moa in de streke van [[Aalter]] nogal smal is. Van [[Ruuslee]] tout [[Oavelgem]] in [[West-Vloandern]] wordn overgangsdialectn gesprookn. Ook in [[Maldegem]] in Ôost-Vloandern is 't er een mengdialect. In die overgangszone loopn de westelike grenzn van twi soortn klankverschynseln:
*verschynseln die ôoit uut ‘t Broabants zyn gekomn en ‘t grotste dêel van Ôost-Vloandern ‘veroverd’ ein, lik de ‘’ui’’ in ‘’kuip(e)’’ (kupe)
* verschynseln die in Ôost-Vloandern zelve zyn
==Kenmerkn van Ôost-Vlamsche dialectn==
Vroeger moetn de dialectn van Ôost-Vloandern styf goed ip ‘t West-Vlams van nu getrokkn ein. Vele middelêeuwsche tekstn getuugn doavan. Achter de [[middelêeuwn]] zyn d’r in Ôost-Vloandern, in teegnstellienge tot West-Vloandern, toalveranderiengn gebeurd, die in vier groepn verdêeld kunn wordn:
===Vernieuwiengn
Die groep vernieuwiengn dateert van de 16de êeuwe, os de toale van ‘t ertogdom Broabant dominant is gewordn. Ze zyn in Broabant in de loate middelêeuwn
Voorbeeldn zyn: de oude y (Wvl. rype ) en uu (Wvl. huus ) wordn in ‘t Ovl. rijp en huis, de oude ieë (Wvl. rieët ) en oeë (Wvl. voeët ) wordn in ‘t Ovl. riet en voet, de oude eeë (Wvl. steeën ) en ooë (Wvl. booëne ) wordn in Ovl. Stieën en boeën(e) (nu mêestal buuën(e)).
===Vernieuwiengn
Die groep Broabantsche verschynseln zyn beperkt tot ‘t ôostelik derde van de provincie: bv. ‘t wegvalln van de
===Eign vernieuwiengn die redelik algemêen zyn in ôostelik Vloandern===
Die groep vernieuwingen is in Ôost-Vloandern zelve
===Eign vernieuwiengn van
In de westelike 2/3 van de provincie zyn d’r loater (verzekers vanof ‘t ende van de 16de êeuwe) nog andere toalveranderiengn gebeurd, die tot de provincie Ôost-Vloandern beperkt zyn gebleevn.
Typisch zyn: korte en lange klienkers zyn even lank (alletwêe alflank), den overgank van ‘’p/t/k/’’ noa ‘’b/d/G’’ (= Fransche g lik in ‘’garçon’’) tusschn klienkers: ‘’appel, zittn’’ en ‘’bakker’’ wordn ‘’abele, zidn, baGGere’’, de wegval van de g tusschn twi klienkers + rekkienge van de vôrige klienker: ‘’leggn’’ en ‘’liegn’’ wordn ‘’lèèën’’ en ‘’lieën’’, de wegval van ‘’ng’’ tusschn klienkers + rekkienge van de vôrige klienker: ‘’ziengn en ‘’angn’’ wordn ‘’zèèën’’ en ‘’aaën’’, de korte ‘’ i’’ en ‘’u’’ lik in ‘’vis’’ en ‘’put’’ wordn met een korte noaslag uutgesprookn, de ‘’j’’- en de ‘’w’’-klank lik in ‘’bloeien’’ en ‘’bouwen’’ valln weg tusschn klienkers (bv. ‘’bloeën’’ en ‘’baaën’’).
| |||