Kortndrank: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Astro (discuusjeblad | bydroagn)
kGeen bewerkingssamenvatting
Foroa (discuusjeblad | bydroagn)
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
'''Kortndrank''' es nen [[drank]] woarin dat er mêer dan tweëntwientigtwêeëntwintig groadengroadn [[alcol]] zit.
't Es 't resultoat van de distilloatie of '''t stoken'' van wyn of eenen ander gegiste of gefermenteerde vloeistoffe in nen alambic of distilleerketel. De mêest bekende kortndrank'nkortndrankn zyn geniver, gin, whisky, cognac, vodka en rum.
 
Den ôorsproung van 't word is vôorolsnog ounbekend. MeuglyksMeugliks zou't kunn'n zyn dat 't te moaken ei me veel alcol in e klêne flaske, en da je in korten tyd straf drounke kunt groaken.
 
HistoriesHistorisch kenn'n we vôorolsurtout de geniver (geniverbeze), verwant an den iengelskeiengelsche gin, de [[Vrankryk|noord Franske]] genivre (zoalslik de machtigen Wambrechies), In [[Vloandern]] es't er veel concurrenseconcurrentie voor de geniver variantengenivervarianten; in Hasselt peizen ze zelfst da ze't uutgevounden ein. Ôok in [[Luuk]] (de "Péquet de Liège") en vôder over [[Luxemburg]] noar [[Duutsland]] lôopt er 'n spoor van geniver met vele noamennoamn en varioasiesvarioaties. Ôok in Olland zyn z'er nie vys van: iederêen kent den Bols en de Bokma. Nog mêer noa 't Nôorden kom d'je in de scandinavische landen woarda de taksen styf ôge zyn en de temperaturen styf lêge: 't ideoale recept vô ne bloeiende zwarte mart. Ulderen Aquavit es in feite ôok en variatie van geniver, moa de smoake van 't kruud komyn es dominant.
 
Te lande woaren der minsen die de wyn kooktenkooktigen in ne geweunengeweunn kookketel en den damp lieten neresloan tegen de metoalen ulle: 't gêne dat er van d'ulle ofdruppelde was kortndrank. Sommigen moaktenmoaktigen wyn en kortndrank van [[Pisseblomme|pisseblommen]].
 
Moar in de ground is 't simple: ze keunen by oes ollêne moa "eau de vie" moaken die omzeggens gêen smoake eit. Doarom angen ze by 't distilleren, geniverbezen drin omdat't toch nog noa wadde zoe smoaken. 't Geheim van de smoake ligt dus in de groundstoffen om de wyn te moaken, byvôorbeeld gerstewyn en de kruden die d'rin angen by 't stokenstookn.
 
Tot omtrent de joaren 1985 was't er ôok ne bloeiende circuit van illegoalen alcol in Vloandern. Y smoakte noa ne mix van ether en ofgewrochte olie; moar y was goekôpe en je kwamt'er toch zat van. Iedre kêer dat er iemand styf zêre smôorryke kwam peisdige iederêen an alcol.