Paleolithicum: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎Middn-paleolithicum: +Cro Magnon-mienschn
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
Et '''paleolithicum''' of den '''oudn steentyd''' es et geschiedkundig tydvak da 2,5 miljoen joar geleedn begunt en deurt tout 10.000 joar geleen.
 
Ge keun et vodder indeeln in et oud-, middn- en loat- (of joung-)paleolithicum.
 
== Oud-paleolithicum ==
[[Ofbeeldienge:Bifaz en mano.jpg|150px|right|thumb|[[Vuustbyle]] uut de [[Spanje|Spoansche]] provinsje Zamora]]
Et oud-paleolithicum (of vroeg-paleolithicum) lopt van 2,5 miljoen tout 300.000 joar geleen.
In dizze periode es d’r van den modernen [[miens]] (homo sapiens) nog gin sproake. Dat es de periode van:
Regel 10 ⟶ 11:
* '''homo erectus''' ("rechtupstoande miens") : van 1,9 tout 400.000 joar geleen
 
Ook vanVan kunste es d’r in die periode nog gin sproake. D’eerste '''artefactn''' (da zyn voorwerpn die deur mienschn gemakt zyn) bestoan uut simpel alloam dan ze zynder miekn deur steens kapot te sloan. Lees vodder by [[Steentyd (kunste)]].
 
Volgens d'evolutie van et alloam spreekn me van
* [[chopper]]s
* [[chopping tool]]s
* [[vuustbyle|vuustbyln]]
 
== Middn-paleolithicum ==
Regel 17 ⟶ 23:
Dat es de periode van
*de '''Neanderthoalers''' of '''homo (sapiens) neanderthalensis''': leefde tusschn 150.000 en 30.000 joar geleen
*de '''Cro Magnon'''-miens of '''homo sapiens sapiens''' die moar an 't ende van et middn-paleolithicum, zo'n 40.000 joar geleen, verscheen. De Cro- Magnon-mienschn woarn d'eeste moderne mienschn. Ze woarn zynder tydgenoot van de Neanderthoalers.
 
Vanof 150.000 woarn de neanderthoalers dus dominant. Me weetn van under dan z'under doodn begroafden, en dan ze meer verfynde werktuugn miekn dan in et oud-paleolithicum. In Europa noemn ze die cultuurperiode ook wel '''Moustérien''', genoemd noa de Fransche vindplekke.
 
Binst dan z'in et oud-paleolithicum stikkn van nen steen sloegn voe zo den kern te keunn gebruukn, woarn et nu de ofgesleegn schilfers of kliengn zelve die ze giengn verfynn vo ze lik werktuug te gebruukn.
 
Dienen techniek noemt de [[Levalloistechniek]].
 
== JoungLoat-paleolithicum ==
[[Ofbeeldienge:Lascaux painting.jpg|right|thumb|Rotstekenienge in de grottn van Lascaux]]
[[Ofbeeldienge:VenusWillendorf.jpg|thumb|De Venus van Willendorf]]
Et loat- of joung-paleolithicum lopt van 25.000 tout 10.000 joar geleen. De '''Cro Magnon-miens''' zorgt vo d'eeste artistieke ofbeeldiengn en voorwerpn.
 
Kenmerkend vo dizze periode zyn:
*'''rotstekeniengn''' mè ofbeeldiengn surtout van beestn (bizons, ertn, neusoorns, peirdn, mamoetn, oerossn) in de grottn van Lascaux, Chauvet, Peche Merle (in Vrankryk), Altamira (Spanje), moar ook in Austroalië, de Sahara en Noord-Amerika
*'''venusbeeldjes''' woavan da de Venus van Willendorf één van de bekendste es
*voddere verfynienge van de '''werktuugn''' uut silex: fyne kliengschrepers, klene fyne pylpuntn
*harpoenn en speern gemakt uut bot, gewei en ivoor
*versieriengn: schelpn, tandn van roofbeestn
 
Eén van de rykste cultuurn uut et loat-paleolithicum in West-Europa wos et '''Magdalénien''', van 18.000 tout 10.000 BP. Zynder zorgdn vo de tekeniengn in de grottn van Lascaux en Altamira.
== Joung-paleolithicum ==
Et joung-paleolithicum lopt van 25.000 tout 10.000 joar geleen.
 
[[Categorie:Paleolithicum]]
[[Categorie:Pre-istorische kunste]]
 
[[ar:عصر حجري قديم]]