|
|commons=Talpa europaea
}}
E '''mol''' is e zoogdier die ounder de ground leeft in tunils. Oel ier vien je 'n geweungeweunn Europeeschn mol, mo 't bestoan vele sôortn.
==Beschryvienge==
Mols zyn ossan zwort en ze komnkommn toet 16 cm lank. Z'en e kort stirtje en me nunder vorpôotn die no buutn stoan, enkunn woamei danzeze stief goed kunn groavn.
Nunder oar stoat nie in e bepoalde richtienge en doadeure kunn ze eevn goed voruut of achteruut kruupn. Dat is nôdig, want nunder gangn zyn te nowwenauwe voe te kunn droain.
Z'en e scherpe, [[roas|roaze]] [[neuze]] woa danderdan der e masse snoroarn en zenuwn inzittn. 't Is ezô danzedan ze nunder teetn mei zoekn. E mol e stievestyve klêne ogsjes woamei dat 'n nie goed ku zien, mor en is nie blend (d'uutdrukkienge ''e blendn mol'' klopt dus eigentlik nie).
==Leevnswyze==
===Leevn en teetn===
Mols leevn bikan ossan ollêne, ze zoekn mo contact me makoar anzean ze wulln poarn.
Ze leevn bikan hêel nunder leevn in gangn, mor anzean ze e plekke voen e territorium moetn zoekn of olle sôortn plantn moetn oaln voe nunder nest (woa danzedan ze joungn krygn, mor oek sloapn), duvn ze wel eki boovn komn. Ze groavn gangn die oltemets e langde en van 200 meiters. E dêel van d'eirde gebruukn ze voe de meurn an te duuwn en 'n overschot duwn ze no buutn (en ezô ountstoan der moloopn).
Mols eetn verre olles danzedan ze teegn komn in nunder gangn (lyk [[tettienk]]s en [[slekke|slekkn]]). Ze moetn oungeveer 50 gram doags eetn (oengeveera peu près 'n elft van nunder gewicht).
===Vôortplantienge===
At poartyd is, groavn de vintjes gangn die buutn nunder territorium ligtliggn en anzean ze e wuvetje vienviendn, poarn ze. 't Vintje goat toenetoune were weg en dus is ol 't werk voenvoun 't wuvetje. Ze krygt toet 7 joungn, die kletse en blend zyn. Achter vêertn doagn krygn z'oar en achter drie weekn goan nunder oogn oopn.
Achter 2 moandn goan de joungsjes weg van't nest en zoekn ze en eign territorium.
==Reloasche me menschn==
De mêeste menschn en nie geirn danderdan der mols zitnzittn omdan omdanzeze nogol dikkers ekir eirde upsteekn in peloezn en ovenieringovenierieng. Vele menschn steekn toenetoune molletroapn in de ground. En aar, oude methode, is e yzern bartje in de ground steekn met doarup e lege flossche. Deur 't leevn en de viebroasches, zoenzoudn mols wegbluuvn uut bepoalde stikkn land.
==Uutdrukkiengn==
*En e mollepôotn: en is e bitje loemp.
*Blend lyk e mol: stief blend zyn.
*En is zo zwart lieklik moljes gat: en is stief vuul
[[Categorie:Insecteneter]]
| 