Zoogbêestn (Taxonomie)

Dat artikel es geschreevn in 't Brugs.

---

D' indêlienge van de zoogbêestn is nog olsan nie hêeltegansten vaste. Binst dan de ordn redelik goed vasteliggn, gebeure 't wel da DNA-ounderzoek getoogd hèt dan de verschillende ordn anders by mankoar passn dan dat er vroeger gepeisd wierd. De vornoamste veranderiengn van de latste poar joarn is 't erkenn'n van de Afrotheria as een nateurlike groep, 't upsplitsen van de Insectivora as een ounnateurlike groep, en 't invoegn van de Cetacea as een ounderdêel van de Artiodactyla, die doadeure ommegedopt zyn toet de Cetartiodactya.

Subklasse Prototheria (Cloacabêestn)

Orde Monotremata

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Ornithorhynchidae	Veugelbekbêestn	1 (1)	Australië
Tachyglossidae	Mierenegels	2 (4)	Australië

Subklasse Marsupialia (Budelbêestn)

Magnorde Ameridelphia

Orde Didelphimorphia

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Didelphidae	Opossums	19 (95)	Zuud-Amerika

Orde Paucituberculata

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Caenolestidae	Opossummuuzn	3 (6)	Zuud-Amerika

Magnorde Australidelphia

Orde Dasyuromorphia

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Thylacinidae	Tasmanische wolf	1 (1)	Australië
Dasyuridae	Budelmarters, budelmuuzn	15 (61)	Australië
Myrmecobiidae	Budelmiereneters	1 (1)	Australië

Orde Notoryctomorphia

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Notoryctidae	Budelmolln	1 (2)	Australië

Orde Peramelemorphia

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Peramelidae	Budeldassn	6 (19)	Australië
Thylacomyidae	Langôorbudeldassn	1 (2)	Australië

Orde Diprotodontia

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Phalangeridae	Koeskoezn	6 (28)	Australië
Burramyidae	Dwergbudelmuuzn	2 (5)	Australië
Petauridae	Budelêekhôorns	3 (11)	Australië
Macropodidae	Kangoeroes	11 (61)	Australië
Phascolarctidae	Koalas	1 (1)	Australië
Vombatidae	Wombats	2 (3)	Australië
Tarsipedidae	Slurfbudelmuuzn	1 (1)	Australië

Orde Microbiotheria

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Microbiotheriidae	Monito del monte	1 (1)	Zuud-Amerika

Subklasse Placentalia (Placentabêestn)

Magnorde Afrotheria

Grandorde Paenungulata, Orde Proboscidea

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Elephantidae	Olifantn	2 (3)	Afrika, Azië

Grandorde Paenungulata, Orde Sirenia

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Dugongidae	Doejongs	1 (1)	Australië, Azië
Trichechidae	Lamantynn	1 (3)	Afrika, Centroal-Amerika, Zuud-Amerika

Grandorde Paenungulata, Orde Hyracoidea

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Procaviidae	Klipdassn	3 (4)	Afrika, Azië

Grandorde Afroinsectophilia, Orde Tubulidentata

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Orycteropodidae	Eirdvarkens	1 (1)	Afrika

Grandorde Afroinsectophilia, Orde Macroscelidea

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Macroscelididae	Olifantspitsmuuzn	4 (16)	Australië

Grandorde Afroinsectophilia, Orde Afrosoricida

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Tenrecidae	Tenrecs	8 (28)	Madagascar
Potamogalidae	Otterspitsmuuzn	2 (3)	Afrika
Chrysochloridae	Goudn molln	9 (21)	Afrika

Magnorde Xenarthra

Orde Edentata, Ounderorde Pilosa

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Myrmecophagidae	Miereneters	3 (4)	Zuud-Amerika
Bradypodidae	3-tênige Luioars	1 (4)	Zuud-Amerika
Megalonychidae	2-tênige luioars	1 (2)	Zuud-Amerika

Orde Edentata, Ounderorde Cingulata

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Dasypodidae	Gordelbêestn	9 (21)	Zuud-Amerika

Magnorde Euarchonta

Orde Primates, Ounderorde Strepsirrhini

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Lemuridae	Makis	5 (22)	Madagascar
Cheirogaleidae	Dwerg- en muusmakis	5 (33)	Madagascar
Indriidae	Indris, sifakas, avalis	3 (19)	Madagascar
Daubentoniidae	Viengerbêestn	1 (1)	Madagascar
Lepilemuridae	Wezelmakis	1 (26)	Madagascar
Galagidae	Galagos	3 (19)	Afrika
Lorisidae	Loris, pottos, bushbabies	5 (9)	Afrika, Azië

Orde Primates, Ounderorde Haplorhini

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Tarsiidae	Spookbêestjies	1 (9)	Azië
Callitrichidae	Tamarins, marmosettn	7 (41)	Zuud-Amerika
Cebidae	Nieuwe Weireldaapn	2 (14)	Zuud-Amerika
Cercopithecidae	Oude Weireldaapn	22 (137)	Afrika, Azië
Hylobatidae	Gibbons, siamangs	4 (14)	Azië
Hominidae	Grôte aapn (incl. de mens)	4 (7)	Afrika, Azië - beholve de mens die weireldwyd voarenkomt)

Orde Scandentia

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Tupaiidae	Toepajas	5 (20)	Azië

Orde Dermoptera

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Cynocephalidae	Vliegende lemurs	2 (2)	Azië

Magnorde Glires

Orde Lagomorpha

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Ochotonidae	Fluuthoazn	1 (30)	Azië, Europa, Nôord-Amerika
Leporidae	Hoazn en keuns	11 (60)	Weireldwyd, beholv' Antarctica

Orde Rodentia, Ounderorde Sciuromorpha

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Aplodontidae	Bergbevers	1 (1)	Nôord-Amerika
Sciuridae	Êekhôorns, marmottn	51 (299)	Afrika, Azië, Europa, Nôord-Amerika, Zuud-Amerika
Gliridae	Sloapmuuzn	9 (28)	Afrika, Azië, Europa

Orde Rodentia, Ounderorde Mymorpha

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Cricetidae	Veldmuuzn, hamsters, lemmings	97 (567)	Afrika, Azië, Europa
Muridae	Oude Weireldrattn en -muuzn	140 (650)	Afrika, Azië, Australië, Europa
Zapodidae	Spriengende muuzn	3 (5)	Azië, Nôord-Amerika
Dipodidae	Jerboas	13 (48)	Azië, Europa, Nôord-Amerika
Spalacidae	Molrattn	6 (30)	Azië, Europa, Afrika

Orde Rodentia, Ounderorde Castorimorpha

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Castoridae	Bevers	1 (2)	Nôord-Amerika
Heteromyidae	Kangoeroerattn	5 (57)	Nôord-Amerika, Zuud-Amerika
Geomyidae	Wangzakrattn	6 (38)	Centroal-Amerika, Nôord-Amerika

Orde Rodentia, Ounderorde Hystricomorpha

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Petromuridae	Rotsrattn	1 (1)	Afrika
Thryonomyidae	Rietrattn	1 (2)	Afrika
Bathyergidae	Afrikoanse molrattn	6 (22)	Afrika
Hystricidae	Oude Weireldstekelvarkens	3 (11)	Afrika, Azië
Ctenodactylidae	Gundis	4 (5)	Afrika

Orde Rodentia, Ounderorde Caviomorpha

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Octodontidae	Octodonts, degus	9 (13)	Zuud-Amerika
Echimyidae	Spiny rats, rock rats	21 (47)	Zuud-Amerika
Ctenomyidae	Tuco-tucos	1 (40)	Zuud-Amerika
Abrocomidae	Chinchillarattn	2 (9)	Zuud-Amerika
Chinchillidae	Chinchillas	3 (7)	Zuud-Amerika
Capromyidae	Hutias, coupus	6 (15)	Centroal-Amerika
Dasyproctidae	Pacas, agoutis	2 (13)	Zuud-Amerika
Dinomyidae	Pacarana	1 (1)	Zuud-Amerika
Caviidae	Cavia-achtign	6 (19)	Zuud-Amerika
Erethizontidae	Nieuwe Weireldstekelvarkens	5 (16)	Zuud-Amerika

Orde Rodentia, Ounderorde Anomaluromorpha

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Anomaluridae	Stekelstêrtêekhôorns	3 (7)	Afrika
Pedetidae	Sprienghoazn	1 (1)	Afrika

Magnorde Laurasiatheria

Orde Eulipotyphla

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Erinaceidae	Egels	10 (24)	Afrika, Azië, Europa

Orde Soricomorpha

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Talpidae	Mols	17 (44)	Azië, Europa, Nôord-Amerika
Soricidae	Spitsmuuzn	26 (372)	Afrika, Azië, Europa
Solenodontidae	Solenodons	1 (2)	Centroal-Amerika

Orde Chiroptera, Ounderorde Megachiroptera

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Pteropodidae	Vliegende vossn	42 (173)	Azië, Australië

Orde Chiroptera, Ounderorde Microchiroptera

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Rhinopomatidae	Klapneusvlêermuuzn	1 (3)	Afrika, Azië
Emballonuridae	Vrystêrtvlêermuuzn	13 (48)	Afrika, Azië, Australië, Zuud-Amerika
Nycteridae	Spleetneusvlêermuuzn	1 (13)	Afrika, Azië
Megadermatidae	Reuzenôorvlêermuuzn	4 (5)	Afrika, Azië, Australië
Hipposideridae	Kamneusvlêermuuzn	9 (70)	Afrika, Azië, Australië
Rhinolophidae	Hoefyzerneuzn	1 (70)	Afrika, Azië, Australië, Europa
Noctilionidae	Hoaznlipvlêermuuzn	1 (2)	Centroal-Amerika, Zuud-Amerika
Mormoopidae	Plôoilipvlêermuuzn	2 (13)	Centroal-Amerika, Zuud-Amerika
Phyllostomidae	Bladneusvlêermuuzn	48 (148)	Centroal-Amerika, Zuud-Amerika
Desmodontidae	Vampiervlêermuuzn	3 (3)	Centroal-Amerika, Zuud-Amerika
Natalidae	Trechterôorvlêermuuzn	3 (11)	Centroal-Amerika, Zuud-Amerika
Furipteridae	Furievlêermuuzn	2 (2)	Centroal-Amerika, Zuud-Amerika
Thyropteridae	Hechtschyfvlêermuuzn	1 (4)	Centroal-Amerika, Zuud-Amerika
Myzopodidae	Zuugschyfvlêermuuzn	1 (2)	Madagascar
Vespertilionidae	Gladneuzn	42 (> 300)	Weireldwyd, beholv' Antarctica
Mystacinidae	Kortstêrtvlêermuuzn	1 (2)	Nieuw-Zêeland
Molossidae	Bulvlêermuuzn	16 (100)	Weireldwyd, beholv' Antarctica

Orde Pholidota

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Manidae	Schubbêestn	1 (8)	Afrika, Azië

Orde Carnivora, Ounderorde Caniformia

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Canidae	Houndn, wolvn, vossn	12 (40)	Weireldwyd, beholv' Antarctica
Ursidae	Beirn, reuzenpanda	5 (8)	Azië, Europa, Nôord-Amerika, Zuud-Amerika
Otariidae	Zêelêeuwn	7 (15)	Zudelike Oceoann
Odobenidae	Walrussn	1 (1)	Nôordelike Oceoann
Procyonidae	Wasbeirn	6 (15)	Nôord-Amerika, Zuud-Amerika
Ailuridae	Klêne panda	1 (1)	Azië
Mustelidae	Wezels, otters, dassn	22 (59)	Afrika, Azië, Europa, Nôord-Amerika, Zuud-Amerika
Phocidae	Zêehoundn	13 (18)	Nôordelike Oceoann

Orde Carnivora, Ounderorde Feliformia

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Felidae	Katachtign	15 (41)	Weireldwyd, beholv' Antarctica
Viverridae	Civetkattn, genetkattn	15 (35)	Afrika, Azië, Europa
Hyaenidae	Hyena's	3 (4)	Afrika, Azië

Orde Perissodactyla

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Equidae	Peirdn, ezels, zebra's	1 (7)	Afrika, Azië, Europa, Nôord-Amerika, Zuud-Amerika
Tapiridae	Tapirs	1 (4)	Azië, Zuud-Amerika
Rhinocerotidae	Neushôorns	4 (5)	Afrika, Azië

Orde Cetartiodactyla, Ounderorde Suina

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Suidae	Zwyns	6 (19)	Afrika, Azië, Europa
Tayassuidae	Peccaries	3 (4)	Nôord-Amerika, Zuud-Amerika

Orde Cetartiodactyla, Ounderorde Tylopoda

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Camelidae	Kemels, lamas	3 (6)	Afrika, Azië, Zuud-Amerika

Orde Cetartiodactyla, Ounderorde Cetancodonta

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Hippopotamidae	Nylpeirdn	2 (3)	Afrika, Madagascar

Orde Cetartiodactyla, Ounderorde Cetacea

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Balaenidae	Echte walvissn	2 (4)	Nôordelike oceoann
Eschrichtiidae	Grysde walvis	1 (1)	Nôordelike Stillen Oceoan
Balaenopteridae	Vinvissn, bultruggn	2 (9)	Afrika, Madagascar
Platanistidae	Indische rivierdolfyn	1 (1)	Azië
Lipotidae	Chinese rivierdolfyn	1 (1)	Azië
Iniidae	Amazonische rivierdolfyn	1 (3)	Zuud-Amerika
Pontoporiidae	La Plata rivierdolfyn	1 (1)	Zuud-Amerika
Delphinidae	Dolfynn, orcas	16 (34)	Olle oceoann
Phocoenidae	Bruunvissn	3 (6)	Olle oceoann
Monodontidae	Beloega, narwal	3 (4)	Nôordelike oceoann
Physeteridae	Potvissn	2 (3)	Olle oceoann
Ziphiidae	Spitssnuutdolfynn	6 (21)	Olle oceoann
Stenidae	Snoaveldolfyn	1 (1)	Olle oceoann weg van de pooln

Orde Artiodactyla, Ounderorde Ruminantia

Familienoame	Olgemêne noame	Antal geslachtn (sôortn)	Versprêdienge	Vôorbêeld
Tragulidae	Dwergmuskushertn	3 (10)	Afrika, Azië
Antilocapridae	Gaffelantiloopn	1 (1)	Nôord-Amerika
Giraffidae	Giraffe, okapi	2 (2)	Afrika
Cervidae	Hertn	16 (52)	Azië, Europa, Nôord-Amerika, Zuud-Amerika
Bovidae	Runders, gêetn, schoapn, antiloopn	46 (141)	Afrika, Azië, Europa, Nôord-Amerika