Base

E base of loog is e stoffe die reageert ip e zeur. De moate woarin dat e stoffe basisch is, wordt angegeevn met de pH-weirde: 7 is neutroal, hogere weirdn zyn basisch, weirdn leger of 7 zyn zeur.

Traditioneel wordt lakmoespapier gebruykt vo te testn of e stoffe basisch is of zeur: by e base kleurt 't papier blauw, by e zeur rood. E modernere en betere maniere is met e pH-meter.

In de chemie zyn der drie veelgebruykte definiesjes van 't woord base, noamelyk Arrhenius-base, Brønsted-base en Lewis-base.

• Arrhenius-base: E base volgns Arrhenius is e molecule die in woater (H₂O) anleidynge gift toet 't vormn van e hydroxide- (OH⁻). De molecule kan ook zelve e hydroxide-ion bevatn, moa da moe nie. Twèe voorbeeldn van Arrhenius-basen zyn natriumhydroxide (NaOH) en ammoniak (NH₃):

${\ce {NaOH -> Na^+ + OH^-}}$

${\ce {NH3 + H2O -> NH4^+ + OH^-}}$

• Brønsted-base: E base volgns Brønsted en Lowry is e molecule of negatief geloaden ion die woaterstofioonn (H⁺) kan ipneemn. Die twèe chemici kwoamn in 1923 tegelykertyd, moar oenofhankelyk van mekoar met die definiesje. Iedere Arrhenius-base is ook e Brønsted-base, moa da geldt nie ommegekeerd. Volgns Arrhenius moet de molecule noamelyk ipgelost wordn in woater. Dat is volgns de definiesje van Brønsted en Lowry nie noodzoakelyk.
• Lewis-base: E base volgns Lewis is e molecule met een vry elektroonnpoar (:). 't Elektroonnpoar kan met e zeur gedeeld wordn, byvoorbeeld in de reacsje tusschn boortrifluoride en ammoniak:

${\ce {BF3 (zeur) + :NH3 (base) -> F3B:NH3}}$. Al de Brønsted-basen zyn ook Lewis-basen, moa 't omgekeerde geldt nie assan.

Voorbeeldn van basen

• natriumhydroxide (NaOH) ('n iplossynge van natriumhydroxide in woater wordt natronloog genoemd)
• kaliumhydroxide (KOH) ('n iplossynge van kaliumhydroxide in woater wordt kaliloog genoemd)
• bariumhydroxide (Ba(OH)₂) ('n iplossynge van bariumhydroxide in woater wordt barietwoater genoemd)
• calciumhydroxide (Ca(OH)₂) ('n iplossynge van calciumhydroxide in woater wordt kalkwoater genoemd)
• ammoniak (NH₃)
• natriumcarbonoat Na₂CO₃
• ureum
• guanidinium
• oxiedn, lyk koper(II)oxide
• hexametyleentetramine oftewel hexamine