Cosimo I de' Medici

Cosimo I de' Medici (Firenze, 11 juni 1519 - 21 april 1574) was hertog van Firenze van 1537 tout 1574 en den êestn grôothertog van Toscane van 1569.

Langs moeders kant stamdeg’t ie of van den hoofdtak, de Cafaggiolo-tak, van de Medicifamilie, die begost mè Giovanni di Bicci en zyn oudste zeune Cosimo il Vecchio, die den tak vôort zette. Langs voaders kant stamdeg’t ie of van de Popolani-tak, die begost met de twidde zeune van Giovanni di Bicci, Lorenzo il Vecchio. (zie stamboom).

Zyn leevn

Cosimo I de' Medici deur Titiaan

Cosimo was de zeune van de gekende condottiere (heurlink) Giovanni de’ Medici of Giovanni dalle Bande Nere en Maria Salviati. Zyn grôotouders langs voaders kant woarn Giovanni de' Medici, bygenoamd il Popolano en Caterina Sforza, die nog getrouwd gewist was mè Girolamo Riario van ‘t Pazzi-komplot. Zyn grôotmoeder langs moeders kant was Lucrezia, d’oudste dochter van Lorenzo il Magnifico.

Je kwam an de macht an zyn 17 joar, achter dat hertog Alessandro de' Medici, de vint van Margaretha van Parma, vermôord was in 1537.

Allessandro was 't latste lid van den hoofdtak gewist die regeerdeg' over Firenze en den êestn erfelikkn hertog.

Omda Cosimo langs voaders kant van den andern tak van de familie ofstamde, en tout tonne in Mugello geweund had, wast ’n nie gekend in Firenze, mo ze koozn hem omdat Alessandro ’s ênigste zeune nog mo vier joar oud en ounwettig was.

Cosimo versterkte zyn macht deur in 1539 te trouwn me Leonora (Eleonora) van Toledo en je kost ook ‘t huwelik arrangeern van hunder oudste zeune Francesco I de' Medici mè Johanna van Oostnryk, de joungste dochter van keizer Ferdinand I. Da joar, in 1565, gaft ‘n ipdracht an Giorgio Vasario vo de Corridoio Vasariano te loatn bouwn.

Zyn vrouwe Eleonora was de dochter van de Spoanschn ounderkeunink van Napels, Don Pedro Álvarez de Toledo. Ze was de nichte van den hertog van Alva. Heur oanzichte is styf gekend van heur gedistingeerde portreitn deur Agnolo Bronzino. Deur heur weundegn ze van 1549 in ’t Pittipaleis.

Hunder jounges

Zyn vrouwe Eleonora di Toledo met hunder zeuntje Giovanni deur Bronzino (Uffizi, Firenze)

Bia de' Medici, zyn ounwettige dochter, stierf an heur zes joar (Bronzino)

• Maria (1540 - 1557)
• Francesco I de' Medici (1541 - 1587), grôothertog van Toscane (1574 - 1587), trouwde mè Johanna van Oostnryk
• Isabella (1542 - 1576), vermôord deur heur vint Paolo Giordano Orsini, hertog van Bracciano, omdat ’n peisde da z’hem bedroog.
• Giovanni (1543 - 1562), kardinoal en aartsbisschop van Pisa
• Lucrezia (1545 - 1561), trouwde in 1558 met Alfonso II d'Este (1533 - 1597), hertog van Ferrara
• Pietro (Pedricco) (1546 – 1547)
• Garzia (1547 - 1562)
• Antonio (1548)
• Ferdinando I de' Medici (1549 - 1609), grôothertog van Toscane (1587 - 1609), trouwde mè Christine van Lotharingn
• Anna (1553)
• Pietro de' Medici (1554 - 1604), trouwde mè zyn nichte Eleonora (1556 - 1576), dochter van Don Garzia Álvarez de Toledo, markies van Villafranca. Pietro vermôordde zyn vrouwe omdat ’n peizde da z’hem bedroog.

In 1570 hertrouwde Cosimo mè Camilla Martelli. Hunder dochter Virginia de' Medici (1568 - 1615) trouwde in 1586 mè Cesare d'Este (1552 - 1628), hertog van Modena.

J'had ol 'n ounwettige dochter Bia van vo dat 'n getrouwd was me zyn êeste vrouwe (round 1536) en loater had ‘n ôok nog twi jounges mè zyn maîtresse Eleonora degli Albrizzi. Giovanni is wettig verkloard deur zyn voader.

Cosimo de mecenas

Cosimo creëerde de Uffizi ols regeriengsgebouw (Uffizi wil zeggn: bureaus). Nu is ’t êen van de grotste kunstgalleryen van de weireld. Je was e mecenas vo kunstenoars lik Giorgio Vasari, Benvenuto Cellini, Pontormo en Agnolo Bronzino. Je makte van ’t Pittipaleis ’t verbluuf van de Medici met de Boboli-hoovn.

Cosimo I de' Medici ligt begroavn in de Cappelle Medicee van de Basilica San Lorenzo in Firenze.

Medici-stamboom

Mega-Zone - Firenze (Cafaggiolo- en Popolani-tak)