Eenzoadlobbign

(deureverweezn van Monocotyledoneae)

D' eenzoadlobbign (moncotyln of kortweg: monocots) zyn e groote groep van bloeinde plantn (angiospermn), woarvan dan de zoadn deurgoans moar één embryonoal blad of zoadlobbe (cotyl) bevattn. De weetnschappelyke noame vo de groep is Monocotyledoneae. De reste van de bloeinde plantn hèn twèe zoadlobbn en ze wordn doarom geclassificeerd lyk dicotyln of twèezoadlobbign.

Vergelykienge tusschn e monocotyl (lienks) en e dicotyl (reks)

De monocotyln omvattn roend de 60.000 soortn. De grotste familie in de groep zyn de orchideeën (Orchidaceae), mè meer of 20.000 soortn. Oengeveer half zovele soortn moakn deel uut van de grassn (Poaceae) die economisch de belangrykste familie zyn van de monocotyln. Z' omvattn nie alleene groann lyk rys, terwe en maïs, moar ook veevoeier, suukerriet en bamboe. Andere belangryke monocotyln zyn verschillige palmn (Arecaceae), banann en banannefamilie (Musaceae), gember en verwantn, kurkuma en kardemong (Zingiberaceae), asperges (Asparagaceae), ananas (Bromeliaceae), poreye, andjoen en look (Amaryllidaceae).

Vele koamerplantn zyn eenzoadlobbige epifytn (organismn die ip leevnde plantn groein). Boovndien zyn de meeste blombolln, plantn die vor hunder bloei gekwèekt wordn, lyk lelies, narcissn, irissn, amaryllis, hyacintn en tulpn, eenzoadlobbign.

Wikimedia Commons