Nieuwleusn

Nieuwleusn

Nieuwleusener Hulsterplas
Provinsje	Overyssel
Gemêente	Dalfsn
Coördinoatn	52°35′NB 6°17′OL
Ippervlak	km²
Inweuners	9.515 (2023)
Oud gemeentehuys van Nieuwleusn

Nieuwleusn (Nedersaksisch: Ni'jlusen of Ni'jluusn) is e plekke en vroegere gemeente in d' Hollandsche provinsje Overyssel. By de gemeentelyke herindelynge van 2001 is 't grotste deel by de gemeente Dalfsn gekomn en 'n ander deel by de gemeente Zwolle.

Te noordn van Nieuwleusn lign 't gehucht De Punt (Punthorst) en 't Staphorster bus. Te zuydn ligt Dalfsn en ten oostn De Balk (Balkbrug). In 't westn komn de N377 en de A28 (richtynge Zwolle en Meppel) t'hope by de plekke De Lichtmis. Nieuwleusn ligt tusschn den Overysselse Vecht in 't zuydn en de beke de Reest in 't noordn. De plekke wordt by de landstreke Salland gereeknd en by 't Vechtdal.

Nieuwleusn hèt e noordelyk en 'n ouder zuydelyk deel mè sportveldn in 't midn. In Nieuwleusn-Noord lign den oude en nieuwe Hulsterplas, twèe grote, mè mekoar verboendn vyvers die tusschn de joarn tjestig en tachntig zyn uytgebaggerd. In Nieuwleusn-Zuyd ligt de kern de Kerknhoek met de Grote Kerke uyt 1830 (oorsproenkelyk gebouwd in 1660), 't Oud Gemeentehuys en 't wandelgebied Palthebus, vroeger in 't bezit van 't predikantngeslacht Palthe.

De meeste nieuwbouw hè j' in 't westn (de Westerbouwlandn). E zegswyze gift an da 't dorp nie assan zo antrekkelyk gewist is: Ni'jluusn, vrogger wollen ze d'r nog niet begraven wörden en now gaot ze d'r woonen.

Toale

't Dialect die geklapt wordt in Nieuwleusn makt deel uyt van 't Nedersaksisch. Dialectkoartn geevn an da Nieuwleusn gedeeltelyk of helegans in 't Zuydwest-Zuyd- Drents toalgebied ligt. Moar angezien da Nieuwleusn in Salland ligt, wordt de toale meestal anzien lyk Sallands. Den dialectkenner Harrie Scholtmeijer reeknt de toale van 't dorp wel nie toet 't Sallands of Zuyd-Drents, moa toet 't Noord-Overyssels.

Lyk da 't geval is met de Nedersaksische dialectn in 't algemeen, vermindert 't gebruyk van 't Nieuwleusns dialect en wordt er assan moa meer Standaardnederlands gesprookn. En woar da 't wel nog gebruykt wordt, trekt 't assan moa meer ip Nederlands. 't Dialect wordt somtyds in uytgoaves gebruykt, lyk in 't tydschrift van d' Historische Verenigynge "Ni'jluusn van vrogger". Van de woordnschat en uytdrukkyngn is 't een en 't ander vastegeleid.

Tekstn van liedjes over Nieuwleusn zyn dikwyls geschreevn in de streektoale, lyk Mien Sallands Dorp en 't Ni'jluus'ns Streeklied van Aalt Westerman, 't Nijlusens lietien van Hermen Bomhoff ip muzyk gezet deur Aalt Westerman en ook Ni'j luusen mien dörpien van Hendrik Sterken Rzn:

Ni'j luusen mien dörpien

Ni'j luusen mien dörpien ik hoale van oe
En 'k blieve oe trouw as mien va en mien moe
Ja veule geslachten die deden heur wèrk
En maakten Ni'j luusen zo groot en zo stèrk
De boeren die bint er behoedzaam en bi'j
En hoalt heur bedrief van de àrmoede vri'j
Die ligt doar zo mooi ien heur gruun witte kleur
Ienvoudig en deegluk, een bloemhof d'r veur
En d' industrie die hier bedrievigheid bracht
Ni'j luusiger jonges die 't uut hebt edacht
Die gruuijden hier op tut een heel hoge stàànd
Mar bleven toch altied hier kiender van 't làànd
En woor ik ok kome en woor ik ok goa
Ni'j luusen mien dörpien det lig mi'j zo noa
Ja woor ien de wereld de plicht mi'j ok röp
Ni'j luusen blif 't dörpien woor 't hàrte veur klöpt
(1958)

Externe koppeliengn

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Nieuwleusn van Wikimedia Commons.