P-golve

P-golvn of primaire golvn zyn longitudinoale seismische ruumtegolvn (golvn die deur 't binnenste van d' Eirde beweegn). By P-golvn vibreern de dêeltjies van 't materioal woarda de golve deure beweegt parallel aan de bewegiengsrichtienge van de golve. Juuste gelik andere seismische golvn kunn'n P-golvn wordn verôorzaakt deur eirdbeviengn. De name primair kom van 't feit dat de P-golvn d' êeste golvn zyn die toekoemmn, in tegenstellienge mè de tragere S-golvn.

Vôortplantienge van P-golvn deur een homogeen materioal by een recht golffront.

Vôortplantienge van P-golvn deur een homogeen materioal by een radioal golffront (met de seismische bronne in 't middn).

Geluud is een P-golve die deur de lucht beweegt.

Vôortplantiengssnelheid

De snelheid van een P-golve wordt gegeevn deur:

$v_{p}={\sqrt {\frac {k+{\frac {4}{3}}\mu }{\rho }}}$

woarda:

• k de compressiemodulus;
• $\mu$ de schuufmodulus; en
• $\rho$ de dichtheid is van 't materioal woarda de golve deure beweegt.

Omdat de verschilln in dichtheid klêne zyn in vergelykienge met verschillen in k en μ, hangt de snelheid hoofzoakelik of van d' eigenschappn van 't materioal.

P-golvn in seismologie

Bykans ol wa da me weetn van 't inwendige van d' eirde kom van seismologische woarnemiengn van de reistijdn, de weerkatsienge, d' ofbugienge en de normmaolmode van seismische ruumtegolvn. Der bestoat ook een schaduwzone tusschn 104° en 140° ofstand over 't uppervlak van d' eirde, woardan P-golvn van eirdbeviengn nie toekommn. Da komt omdan de golvn wordn ofgeboogn an de grenze tusschn de mantel en de butenste eirdkern.