Kastêel van Wyndoale: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 5:
Den oorspronkelyke burchte wier volgens latere kronieken ipgericht deur Robrecht de Friês, groaf van Vloandern, ip 't ende van de 11de eeuwe. D'oedste vermeldinge van de burchte in een bronne van tonne, 't dagboek van Galbert van Brugge, is van 1127. Doaruut blykt da de burchte gebruukt wier als uutvalsboasis voe militaire operaties.
Vanaf 't midden van de jaren 1100 en surtoe in de late jaren 1200 wier
't Vele bus was een ideoal jachtterring voe de groafelyke familië en under gastn. Ip de burchte was-t-er wok diplomatiek overleg. In 1297 sloot Gwijde van Dampierre adoar een alliantieverdrag met den Ingelse keunink Edward den eersten.
Regel 21:
==d'Hertogen van Kleef, 16de eeuwe==
Achter 1528 keerde Wyndoale were no den hoofdtak van d'hertogen van Kleef. De die weunden zelve nie ip't kastêel, mo der logeerden wel hoge pieten. Under keuninklyke verwanten Karel V en de landvoogdesse Maria van Hongarije verbleven meerdere keren in 't kastêel. In de twidden helft van de 16de eeuwe verminderde d'interesse van de Kleefse hertogen voor under Vlamse eigendom. De godsdienstorlogen en den Ipstand tegen Spajje leidden in 1578 toe de vernielinge van e deele van 't kastêel,
==d'Hertogen van Palts-Neuburg, 17de-18de eeuwe==
In 1609 stierf de zwakzinnigen hertog Johan Willem van Kleef kienderloës. Doarachter begost er nen ipvolgingsstried tusn verschillende Duutse vorsten. Die Gulyks-Kleefse ipvolgingsstried endigde (voorlopig) in 1614 met 't Verdrag van Xanthen,
't Verdrag weir per contrarie betwist deur nen anderen die 't ook gewild hadde, de keurvorst van Saksen, die gesteund wier van de Roomse keYzer. In 1610 was keYzer Rudolf II overgegoan toe d'investiteure van Christiaan II van Saksen als here van Wyndoale. De keurvorst hield d'heerlykheid en 't kastêel vor em. Die situatië deurde toe in 1634, toe dat er e vonnis van de Private Raad in Bruussel Wyndoale definitief an Wolfgang Willem van Palts-Neuburg gaf.
Regel 30:
d'Hertogen van Palts-Neuburg hieldn 't kastêel en d'heerlykheid in voor under van 1634 toe 1669 en ipnieuw van 1690 toe 1795. In de tussenperiode 1669-1690 moste den hertog Filips Willem van Palts-Neuburg Wyndoale tydelyk ofgeven an de prinsen van Schwarzenberg voor onderpand vor de definitieve verdelinge van de Gulyks-Kleefse erfenisse, geregeld met 't Verdrag van Kleef (1666).
Met da de Fransche keunink Lodewyk XIV dikkers in Vloandern bin viel, wier Wyndoale ofgewisseld deur Fransche troepen (1668, 1675) en Spoansche (1676, 1689, 1690) bezet. In 1690 zette 't Frans leger de groëte middels in en dei e deel van 't kastêel ontploffen.
Ip den 28sten september 1708, beist de Spoansche Successieoërlog, wier der in Wyndoale gevochten tusschen de Fransche en de Gallieerde troepen (onder leidinge van den Ingelschen generoal Webb). De Slag
Beist 17de en 18de eeuwe wier 't kastêel gebruukt als residentie voe de goeverneur van d'heerlykheid Wyndoale, dikkers was dadde een van den adel. D'eigenaars zelve, d'hertogen van Palts-Neuburg, bleven in under Duutse kastêeln en boatten d'heerlykheid uut lyk under ipbrengsteigendom. Surtoe 't kappen van tallië in de bussen rond 't kastêel brochte vele geld bin, gemiddeld den elft van al d'inkomsten van d'heerlykheid. Wok de pachteigendom (land, meulns) en heerlyke rechtn (visrechtn, barriererechten) brochten vele geld bin. t Landhuis (administratief en juridisch centrum) van d'heerlykheid stond in Torhout, dmo 't was wok eigendom van den here van Wyndoale. Vanaf 't midden van d'18d'eeuwe begost den here van tonne, den hertog Karel Theodoor van Neuburg-Sülzbach, met 't leggen van e heel netwerk van steen boan in West-Vloandern voe 't transport en voe de commerce. Wyndoale-Torhout lag
Regel 48:
Zyne zeune Joseph Louis Matthieu dei in 1877 de Bruusselsen architect Felix Laureys 't kastêel verbouwen toe 't geromantiseerde, middeleeuws uutziende waterslot dat er vandage nog stoat. 't poërtgebouw die nog moar e poar decennia tevoren was gebouwd, wier ofgebroken en herzet. Doadeure kreeg 't e militair uutzicht en e nieuwe oriëntatie. De nieuwe oprielane kwam in 't verlengde te liggen van de bane no Torhout. Aan weerskanten van 't kastêel kwoamn der twee hoge torens.
In de meidagen van 1940 had Wiendale were een afsprake met de geschienisse. Ip de 25sten meie, achter d'inval van de Nazi-Duutsche in België, wast'er hier e laste en dramatisch gesprek tussen de Belgische keunink Leopold III en vier leen van ze regeringe (den eerste minister Hubert Pierlot, minister van butenlanse zaken Paul-Henri Spaak, van binnenlanse zaken Arthur Vanderpoorten en van lansverdediginge generaal Denis). Hoewel de capitulatie dichte was, weigerde de keunink tope met ze ministers no 't buteland te vluchtn voe doa voort te doen. Als ipperbevelhebber van 't leger wildigt'ie em
De familie Matthieu (seins 1953 Matthieu de Wynendaele) is vandage nog assan den eigenare van 't kastêel en beweunt in e gedeelte dervan. Een ander gedeelte is seins 1984 ingericht als museum en open gesteld voe bezoekers. In 1980 wier 't kastêel beschermd als monument.
| |||