Spitsbergn

Spitsbergn Svalbard
Liggienge van Spitsbergn
Officiële toale	Noors
Hoofdstad	Longyearbyen
Stoatsvorm	Keunienkryk Nôorweegn
Stoatshoofd
Êerste minister
Ippervlak	62.049 km²
Inweuners Bevolkiengsdichtheid	2.642 (2012) 0,04 inw./km²
Munte	Nôorsche krône
Tydzone	UTC +1 (zomer +2)
Landcode	SJ, SJM
Telefongcode	47
Internet-TLD	.no
Nationale fêestdag

Spitsbergn (Nôors: Svalbard) is een eilandngroep (archipel) in de Nôordelyke Yszêe, 565 km te nôordn van Nôorweegn, die uut drie grôte en e stik of tachntig klêene eilandn bestoat. De groep makt sedert 1920 dêel uut van 't keunienkryk Nôorweegn met een apart statuut.

't Ippervlak bedroagt ca. 62.000 km², woarvan 60% bedekt is mè gletsjers. Ip hêel den archipel weunn, noargelang 't siezoen, 3000 toet 4000 menschn, woavan den helt in den hoofdstad Longyearbyen. Landinwoarts is 't landschap styf ruw mè steile bergn.

Noame

De noame Spitsbergn is gegeevn deur den Hollandsche zêevoarder Willem Barentsz in 1596, ost ie ip weg was noa Nova Zembla, ip zoek noar e nôordelyke route noar Ôost-Azië. In 1925 kwam de Nôorsche noame Svalbard in gebruuk ("koude rand" of, vryer vertoald, "koude kust").

Geschiedenisse

De geschreevn geschiedenisse van Spitsbergn begost an 't ende van de zestienste êeuwe os de groep eilandn oentdekt wierd deur Willem Barentsz ip zyn derde expediesje.

In de zeevntienste êeuwe wierdn de fjordn en zêen van d' eilandn 't jachtgebied van Hollandsche en Iengelsche walvisjoagers.

Halverwege d'achttienste êeuwe woarn verre al de walvissn roend Spitsbergn gevangn en blêevn der bykan ginne mir over. Landn lyk de Republiek der Zeevn Verenigde Provinciën en Iengeland verloorn doarmee under interesse in Spitsbergn. In die periode wierd 't vasteland van d'eilandn nieuw jachtgebied, nu vo pelsjoagers uut Rusland en 't noorden van Nôorweegn.

In 1920 wierd in 't Spitsbergnverdrag bepoald dat d'eilandn oender Nôors toezicht kwoamn.

Eilandn

De drie grotste eilandn zyn:

• Spitsbergn
• Nordaustlandet
• Edgeøya

Kleindere eilandn zyn oender andere:

• Barentszeiland (Barentsøya)
• Prins Karls Forland
• Amsterdam
• Moffen
• Kvitøya

Ook de zuudelyker geleegn eilandn, lyk Beirneiland (Bjørnøya) en Hopen moakn besteurlyk dêel uut van de groep. Ten ôostn van Spitsbergn ligt de Russische eilandngroep Frans Jozefland.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Svalbard van Wikimedia Commons.