Stamme (biologie)
De stamme (phylum) is e rank in de hiërarchie van de biologische taxonomie. De stamme komt oender 't ryk en boven de klasse. E stamme wordt soms ook nog oenderverdêeld in e substamme (subphylum) en in sommigte gevalln wordn verschillige stammn oendergebrocht in e superstamme (superphylum).
In totoal zyn der by de bêestn een 35-tal verschillige stammn.
By plant'n en schimmels wordt de noame divisie en subdivisie gebruukt in plekke van stamme en substamme.
Substamme
bewerknNie al de stammn zyn oenderverdêeld in substammn. Stammn met substammn zyn:
- Arthropoda (geleedpôotign) met substamme Trilobitomorpha, Chelicerata, Myriapoda, Hexapoda en Crustacea.
- Brachiopoda (oarmpôotign), met substamme Linguliformea, Craniformea en Rhychonelliformea.
- Chordata (chordabêest'n) met substamme Urochordata, Cephalochordata en Craniata.
Carolus Linnaeus
bewerknIn de taxonomie van Carolus Linnaeus wast er nog gin sproake van stammn. Linnaeus verdêelde de bêest'n in 6 klassn, de Pisces (vissn), Amphibia (amfibien), Aves (veugels), Mammalia (zoogbêestn), Insecta (insectn) en de Vermes (de reste).
Microbiologie
bewerknMicrobiologen gebruken stamme ook vo e rank die leger ligt of species (sôorte) an te duden. E stamme is in da geval e bacteriële kolonie die oentstoan is uut één bacterie op e voediengsbodem, en morfologisch/genetisch t' oenderscheidn is van andere stammn.
Stammn
bewerknBêestnryk
bewerkn| Stamme | Geweune noame | Kenmerkn | Beschreevn sôortn |
| Acanthocephala | Hoakworms | Hoakn hunder vaste an de dermwand | 1150 |
| Acoelomorpha | Klêene platte wormtjes zoender moend of derms | ||
| Annelida | Riengelworms of riengwurms | Gesegmenteerde worms | 15.000 |
| Arthropoda | Geleedpôtigen | Gesegmenteerd lyf: kobbn, insectn, kriftachtign, duusdpôotigen… | 1.134.000 |
| Brachiopoda | Oarmpôotigen | Zêebêestn met e twikleppige schelpe. De twi kleppn zyn verschillig van grotte en vorm. | 300 |
| Bryozoa of Ectoprocta | Mosbêestjes | Woaterbêestjes, 1 mm grôot. Tentoakels mè trilhartjes | 5.000 |
| Chaetognatha | Pylworms | Klêene oengewervelde mariene worms | 100 |
| Chordata | Chordabêestn | Bêestn met e chorda, e sôorte van elastische kôorde, die over hêel de rik van de bêeste lopt | 100.000 |
| Cnidaria | Netelbêestn | Bêestn mè netelcelln (kwalln, poliepn, blombêestn) | 11.000 |
| Ctenophora | Rebbekwalln | Bêestn zoender netelcelln, die beweegn deur trilhartjes | 100 |
| Cycliophora | Kransbêestjes | Microscopisch klêene oengewervelde, veelcellige organismn met e zakachtig lyf | 3 |
| Echinodermata | Stekkervelbêestn | Symmetrische zêebêestn (zêesterrn, zêe-egels, zêekomkommers) | 7000 |
| Entoprocta | Kelkworms | Klêene zêeworms. Moend en anus liggen binn e tentoakelkrans | 150 |
| Gastrotricha | Buukhoarigen | Microscopisch klêene oengewervelde bêestn. | 690 |
| Gnathostomulida | Koakplatworms | Microscopisch klêene twislachtige worms | 100 |
| Hemichordata | Kroagdroagers | Worms met e driedêlig lyf bestoande uut e lange romp, e kroage en e slurf | 100 |
| Kinorhyncha | Stekkerworms | Klêene oengewervelde worms met 11 segmentn | 150 |
| Loricifera | Corsetbêestjes | Klêene oengewervelde zêebêestjes met uutwendig skelet | 122 |
| Micrognathozoa | Styf klêene, platwormachtige bêestjes. Accordeong-achtig boststik | 1 | |
| Mollusca | Wêekbêestn of molluuskn | Oengewervelde bêestn met e wêek lyf en een uutwendig kalkskelet (schelpe). | 112.000 |
| Nematoda | Roendworms | Oungesegmenteerde worms met e compleet verteiriengsstelsel | Mêer of 25.000 |
| Nematomorpha | Peirdhoarworms | Oermoendigen | 320 |
| Nemertea | Snoerworms | Zochte, gleddige, slymerige worms | 1.200 |
| Onychophora | Poaneworms | Lyf trekt ip e kruuschienge tusschn e worm en een insecte | 200 |
| Orthonectida | Simpele mêercellige bêestn | 20 | |
| Phoronida | Hoefyzerworms | U-vormige derm | 11 |
| Placozoa | Plakbêestjes | Simpelste bouw van al de mêercellige nie-parasitaire bêestn | 1 |
| Platyhelminthes | Platworms | Langwerpig en plat lyf | 25.000 |
| Porifera | Spoensn | Primitieve mêercellige bêestn die in 't woater leevn | 5.000 |
| Priapulida | Penisworms | Cilindrisch lyf met uutwendige riengn | 16 |
| Rhombozoa | Klêene parasietn | 75 | |
| Rotifera | Roaderbêestn | Klêene mêercellige organismn. Trompetvormig deurzichtig lyf | 2.000 |
| Sipuncula | Pindaworms | Tentoakels roend de moend | 144 |
| Tardigrada | Beirbêestjes | Vuuf segmentn mè vier poar pôotn. | 1.000 |
| Xenoturbellida | Wormachtige mariene organismn | 2 | |
| Totoal: 35 | 2.000.000+ |