Woals

Woals (Walon in 't Woals, Wallon in 't Frans) is e Romoansche streektoale die in 't grotste dêel van de Woaln geklapt wordt deur e dêel van de bevolkienge. Volgens schattiengn zyn der 600.000 menschn die Woals klappn.

De streektoaln in de Woaln

Overzicht van de Langues d'Oïl

't Woals makt dêel uut van de "Langues d'Oïl" (Oïl-toaln), die ountstoan zyn tusschn de 8ste en de 12ste êeuw in verschillige streekn van 't Nôord-Gallo-Romeins gebied. Die toaln kommn van 't Latyn.

't Woals hèt ook Keltische en Germoansche invloedn. Ip 100 Woalsche woordn zoun der 90 van 't Latyn kommn, 9 van 't Germoans en 1 van 't Keltisch. Moa 't Woals da nu geklapt wordt bevat ook e hêel dêel Fransche woordn die ingevoerd zyn sins de Fransche Revoluusje.

Der zyn ook nog andere klindere Belgo-Romoansche toaln of dialectn in de Woaln: 't Picardisch (Bergn-Dôornik), 't Gaumais, e variant van 't Lotharings of Lorreins (Virton) en 't Champenois (Beneen-Semois). Soms is 't woord "Woals" gebruukt vo de vier groepn t'hope, dus synoniem vo Belgo-Romoansche dialectn.

Den dag van vandoage zyn al de Woalstoalign ook Franstoalig. Ze klappn allêne moa Woals in bepoalde situoasjes, ounder goeie moatn. Round 1900 klaptege 90% van de Woaln assan Woals. 't Woals is één van de 500 toaln in de weireld die ip uutstervn stoan.

Externe koppeliengn

• Woals, gezien deur e Vloamienk die in de Woaln leeft
• Etymologisch woordnboek van Charles Grandgagnage (geschreevn in 1860)
• Woalsche grammatica online
• E lyste van mêer of 500 Woals-Fransche woordnboeken en lexica (Frans en Algemêen Woals)

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Walloon language van Wikimedia Commons.

Zie de Woalse uutgoave van Wikipedia.