Ampère

Dat artikel es geschreevn in 't Noordelik West-Vlams.

---

D' ampère (symbool: A) is de SI-basisêenheid van elektrieke stroom, genoemd noa de Fransche wiskundign en nateurkundign André-Marie Ampère (1775-1836), die t'hope met den Deensche nateurkundign Hans Christian Ørsted anziën wordt lyk de voader van 't elektromagnetisme.

Antieke ampèremeter

Definiesje van ampère

Toet 2019

De definiesje van ampère was:

En ampère is de constante stroomsterkte die, os ze lopt deur twêe parallelle geleiders van oeneindige lengte en met e verwoarloosboare diameter, ip 1 meter van mekoar geplatst in vacuüm, e lorentzkracht tusschn die geleiders produceert van 2 × 10⁻⁷ newton per meter lengte. (Lorenzkracht is de kracht van en elektromagnetisch veld ip e beweegnde loadienge).

Vanof 20 meie 2019

D' herdefiniërienge van d' ampère is gebaseerd ip d' exacte vastleggienge van d' elementaire loadienge $e=1{,}602\,176\,634\cdot 10^{-19}{\text{C}}$. Angeziën bluuft dat e stroomsterkte van 1 A, e stroom betêeknt van 1 coulomb per seconde:

1 A = 1 C / s,

wordt volgens d' herdefiniesje van de basisêenheedn, en elektrieke stroom mè sterkte 1 A verôorzakt deur

${\frac {10^{19}}{1{,}602\,176\,634}}$

elementaire loadiengn per seconde.

Elektrieke loadienge

Den êenheid van elektrieke loadienge, de coulomb, is gedefinieerd ip basis van d' ampère: 1 coulomb is d' hoeveelheid loadienge die overêenkomt met e stroom van 1 ampère gedeurnde 1 seconde, oftewel 1 coulomb is gelykig an 1 ampèreseconde:

1 C = 1 A · 1 s = 1 As