Germoansche mythologie

De Germoansche mythologie is de verzoamelinge van de veroaln dan de Germoann gebruuktn ols verkloaringe vor 't oenstoan van de wêêreld (in under geval eigentlik 'wêêrelden', wan zaan der 9), et leven en ol de fenomeenn die under leevn bepaaldn.

De Germoansche mythologie is een styf ryke en complexe mythologie. Der wordt dikkels een verschil gemakt tussn de Noordse en de Germoanse mythologie, mo ze gelykn styf veel ip mekoar, 't is vorol in de benoamingn dan ze soms verschiln.

Bronn

Vele der van is verloorn gegoan me d'ipkomste van et Christendom. Wa da me wel weetn komt uut een beperkt antal bronn:

De Proza Edda, geschreevn deur Snorri Sturluson in de 13sten êeuwe in Ysland kort achter de kerstenienge van Ysland. Et boek was bedoeld ols een andboek vo dichters en beschryft de lotgevolln van de Noorse goodn.
De Poëtische Edda, ook in de 13sten êeuwe geschreevn in Ysland. Ze bestoat uut 29 gedichtn over de Germoanse goodn en elden. Der zyn 4 versies bewoard gebleevn, die nie oltyd 100% 't zelfde zyn en ook nie ollemolle helegans intact bewoard zyn.
De Gesta Danorum, geschreevn deur den Deen Saxo Grammaticus. Der is wel een verschil tussn de veroaln van Saxo en de dee uut de Edda's, en Saxo wordt nie oltyd ols 100% juste beschouwd.

Et Germoanse 'Multi-versum'

Et universum van de Germoan is soms een multiversum genoemd omda 't bestoat uut neegn wêêreldn. Die wêêreldn zyn verboendn me mekoar deur den wêêreldboom Yggdrasil. De neegn wêêreldn zyn verdêeld over drie niveaus:

Ip 't ipperste niveau e je:

Asgard, de wêêreld van de Æsir, de goodn die afstamn van Odin. In die wêêreld is ook 't Walhalla wo dan de dee die ip 't slagveld gesneuvld zyn, de Einherjar, no toe gebrocht zyn deur de Walkuren, de boodschapsters van Odin in under blinkende wapenuutrustinge ip under gevleugelde peirden.
Vanaheim, de wêêreld van de Vanir, goodn die afstamn van de broers van Odin.
Alfheim, de wêêreld van de licht Elfen

Ip 't middelste niveau e je:

Midgard, de wêêreld van de sterflikke menschen
Jotunheim, de wêêreld van de reuzn, de Jotun
Muspellheim, de wêêreld van 't vier wo da den reus Sutr weunt, die z'n vel van lava is en z'n oar van vier

Ip 't oenderste niveau e je:

Svartalfheim, de wêêreld van de doenkere Elfen, de Svartálfar
Nidavellir, de wêêreld van de dwergn
Niflhel, de yzige wêêreld wo dan de ysreuzn weunn.

Asgard en Midgard zyn me mekoar verboendn deur Bifrost, de reegnboge die ols brugge dient en bewakt wordt deur Heimdall, den bewaakr van de goodn die wel 1000 mijl verre kut oorn en zien.

De vornamste Germoanse goodn

Odin of Wodan, den ippergod
Thor of Donar
Frigg, de vrouwe van Odin
Freya, godinne van de vruchtboareid en een Vanir
Freyr, ook een van de Vanir
Njord, god van de zêe en ook een Vanir
Tyr, god van orloge en recht
Loki, de god van de twist
Baldr, de god van de schôoneid, de zuuvereid en van 't licht

Dat artikel es geschreevn in 't Brugs.