Hoorn (anatomie)

'n Hoorn is 'n hart, puntig, meestal gekromd uytsteeksel ip de kop van sommigte zoogbeestn. Hoorns bestoan uyt beenweefsel bedekt met e loage hoornweefsel. In de meeste gevaln stoan ze per tweie vanboovn ip hunder kop. Beestn met hoorns van been en hoornweefsel wordn by de holhoornign gereeknd.

't Hoornweefsel bestoat hoofdzoakelyk uyt 't eiwit keratine, die ook in de buytnste celloage van 't vel (epidermis) te vyndn is, moar ook in hoevn, snoavels en noagels van vyngers en teens. Tusschn 't been en de keratineloage ist er e dinne loage van bloëdvoatn en slymvel.

Hoorns zyn meestal geboogn of in spiroalvorm, dikwyls me ribbels of groevn. Ze begunn direct achter de geboorte te groein. By vele soortn hèn allene de ventjes hoorns, moa by sommigte soortn ook de wuyvetjes. Beestn gebruykn hunder hoorns vo zelfverdedigynge teegn roofbeestn, vo verdedigynge van hunder territorium en vo de wuyvetjes t' imponeern.

't Muziekinstrument den hoorn wierd vroeger van hoorns van beestn gemakt.

Andere hoornachtige structeurn

Den term "hoorn" wordt in de volksmoend ook toegepast ip andere harte en puntige structeurn die by verschillige andere beestefamilies ip hunder kop zyn bevestigd:

Giraffidae: Girafn hèn één of meer poarn benige bultjes ip hunder kop, ossicones genoamd. Ze zyn bedekt mè vel met hoar ip.
Cervidae: De meeste hertn hèn e gewei die gemakt is van been, moa da zyn gèn echte hoorns. Os 't gewei helegans oentwikkeld is, is 't dood been zoender ’n hoorn- of velbedekkynge. Ze wordn allene moa gedreegn deur vulgroeide beestn (meestal ventjes, uytgezoenderd rendiern) en ze wordn ieder joar ofgesmeetn en were angegroeid.
Rhinocerotidae: D' "hoorns" van neushoorns zyn gemakt van keratine, dezelfste stoffe lyk vyngernoagels. Ze groein continu, moa z' hèn gèn beenkern.
Chamaeleonidae: Vele kameleongs, lyk de kameleong van Jackson, hèn hoorns ip hunder schedel en e keratineloage.

Vele soortn zoogbeestn in verschillige families hèn slagtandn, die dikwyls dezelfste functies hèn lyk hoorns, moar in feite grote tandn zyn. Da komt voorn by de Moschidae (Muskushertn, die herkauwers zyn), Suidae (Wilde zwyns), Proboscidea (Olifantn), Monodontidae (Narwalachtign) en Odobenidae (Walrusn).

Kop van e giraffe
Witsteirthert
Witte neushoorn
Kameleong van Jackson