Ishango-beentje
Et Ishango-beentje is genoemd no zen viendplatse in Congo. Et wierd in 1950 ipgegroaven deur den Belg Jean de Heinzelin. Van et beentje wordt geschat dat 't tussen de 18 à 20.000 joar oud is. Et wordt beschouwd ols et oudste spoar van menselikke wiskunde en dorom is heel de wèèreld zaloes ip België da mynder dat en, mo lik zovele diengen is ter in België amper entwien die van ’t bestoan van da beentje afwit. Et wordt bewoard in et Museum vo Nateurwetenschappn in Brûssel, en ’t wordt er nog mo sedert 2001 ûtgestoald in de Janletzoale (Zale van de Iguanodons).
Et Ishango-beentje is verre 10 centimeters lank, dounkerbrûn en ’t sto vul me klène inkerviengstjes die azo gegroepeerd stoan dan ze een wiskundige regelmoate doen vermoen. Der is een kolomme inkepingen me groeptjes van 11, 13, 17 en 19 (vier priemgetalln) en derneffest een kolomme me 11, 21, 19 en 9 inkepiengstjes (lik in de vorige kolomme t' ope 60). In een derde kolomme stoan der verdubbeliengen lik 3, 6 en 4, 8.
Volgenst de Heinzelin zelve was ’t beentje een soarte pre-istorisch didactisch ulpmiddel vo kienders te leern reekenn. Kort vô da de Heinelin dôogink, èt ie bekend gemakt dat ie twêe zukke bêentjes gevoundn ad.
Mo der zyn oak andere die peizen dat 't een soarte kalender moe gewist zyn. Nog andre zien der een combinoatie in van rekensystèmen ip basis van tiene en twolve, die vandoage nog oltyd in stikken van Afrika gebrûkt wordn.
Van boven zit er n kristal up womee dat ze kostn schryvn of snyen.