Kardemong

Zoadkapsels en zoad

Ryk:	Plantae (Plantn)
Stamme:	Embryophyta (Landplantn)
Klasse:	Spermatopsida (Zoadplantn)
Orde:	Zingiberales
Familie:	Zingiberaceae (Gemberachtigen)
Geslacht:	Elettaria

sôorte

Elettaria cardamomum
(L.) Maton, 1811

Kardemong (Elettaria cardamomum) is e specerye van de familie van gember. 't Is ook gekend ounder de noame groene kardemong.

Kardemong hèt e fyn, zoet, en toch scherp aroma. De noasmoake trekt ip e miengelienge van citroen, kamfer en bergamot.

Ofkomste

Kardemong is ofkomstig uut Zuud-Indië, Ceylon en Maleisië, moa wordt nu in Indië en Guatemala gekwikt.

Kenmerkn

Kardemong is e rietachtige vaste plante die 1,5 m hoge kan wordn. 't Droagt blêekgilwe blommetjes woaruut dan de klêne groene vruchtn kommen. Vanof 't derde joar kunnen de vruchtn geplukt wordn. De plantn moetn constant gecontroleerd wordn, want de zoadn rypn hêel 't joar deure. De zoadkapsels wordn geplukt vo dan ze rype zyn, dus vo dan z'openspriengn, en in e droogkoamer of in de zunne gedroogd. De klêne rounde zoadjes bevatten e verfynde etherische olie. De zoadjes wordn gemoaln en lik rôodgrys poeier verkocht.

Omda kardemong styf diere is, wordn de zoadkapsels dikwils meegemoaln. Da poeier hèt ton e blêkere kleur.

Verwante sôortn

Kardemong is verwant an de brune Ceylon-kardemong (eletaria major), dat e bitje bitterder van smoak is, en paradyszoad (Aframomum melegueta), da scherp en peperachtig smakt. De smoake van de twè sôortn trekt ip da van kardemong.

Geneeskunde

Kardemong is goed vo 't eetn te verteirn en 't vermindert moagzêer en krampn. Deur ip de zoadn te bytn kryg j' e frisschn oasm en e schondere stemme. 't Zoudt ook helpn teegn e koater en 't zoudt de potensje van de vintn verhoogn.

Toepassienge

Kardemong wordt gebruukt in zoetekoeke, speculoasje, koeksjes, patisserie, glühwein, curry's en vlêesgerechtn. In 't ôostn briengn ze kaffie en thee ip smoake mè kardemong.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Elettaria cardamomum van Wikimedia Commons.