Pierre de Ronsard
Pierre de Ronsard (11 september 1524 – 27 december 1585) was e Fransche dichter en "Prins van de dichters" (lik of da zyn tydgenôotn in Vrankryk êm êetn).
Joenge joarn
bewerknPierre de Ronsard wierd gebôorn ip de Manoir de la Possonnière, in 't dorp Couture-sur-Loir, Vendômois (têegwôordig Loir-et-Cher). Baudouin de Ronsard of Rossart was de stichtre van de Fransche tak van 't uus, en legde ze stemple in 't begun van d' Oenderdjoarige Ôorlooge. De voadre van de dichtre was Louis de Ronsard, en zyn moedre was Jeanne de Chaudrier, van e famielje an de twee kantn van oadle en mê goeje reloasjes. Pierre was de joengste zeune. Loys de Ronsard was maître d'hôtel du roi (ippreschienkre van de keunienk) van Frans I, wiens ze gevangnschap achtre de slag van Pavia zjuuste e bitje mindre ard was deur e verdrag, en y moste zyn uus verloatn kort achtre Pierre zyn gebôorte.
De toekomstige dichtre wierd in zyn joengste joarn tuus ipgevoed en gezoenn no 't "Collège de Navarre" in Parys ip de lêeftyd van neegn. O Madeleine van Valois getrowd was mê James V van Schotland, krêeg Ronsard de keure van page te wordn an 't Schotsche Hof, woada z' êm anmoegdidn klassieke schryvrs te vertoaln in de Fransche volkstoale.[1] E joar achtre de dôod van de keuneginne kêerdn weere no Vrankryk, en reisde tonne deur Iengeland.
De vôgnde reizn brochtn êm in Vloandern, Holland, en weere, vor e korte tyd, in Schotland, ip diplomatieke misjes oendre Claude d'Humieres, Hêere van Lassigny [2] toedatn sekretoaris wierd in 't gevôg van Lazare de Baïf, de voadre van zyn toekomste kollega in de Plejoade en zyn moat by die geleegneid, ip de Ryksdag van Speyer. Noadien was y gevoegd ip de zeifste wyze by 't gevôg van Kardinoal du Bellay-Langey, en zyn mythiesch dispuut mê François Rabelais is van dien tyd.
Stuudjes
bewerkn
Zyn schynboar veele belloovnde diplomatieke loopboane wierd, pertanks, ofgebrookn deur 'n oanvol van doofte die gin dokteur koste geneezn, en y beslôot van zyn eign ip de de stuudje te zettn. 't Instituut dat y kôos vo dat doel tusschn de veele schooln en kolleezjes van Parys was 't Collège Coqueret, woada de principoal Jean Daurat was — noadien de "doenkre sterre" (lik of datn genoamd was omdatn nie in 't Fransch werkte) van de Plejoade, en ol e kennisse van Ronsard omdat y ipvoedr was in 't uusoedn van Baïf. Antoine de Baïf, Daurat zyn lêerlienk, gienk mee mê Ronsard; Belleau vôgde kort noadien; Joachim du Bellay, de twiddn van de zeevn, kwamtr nie veele loatre by. Muretus (Marc Antoine de Muret), e grôote gelêerde die deur middle van ze latyn e grôote rolle speelde in de scheppienge van de Fransche tragedie, was ier ook e student.
Ronsard zyn stuudjetyd deurde zeevn joar, en d' êeste uutienge van de niewe lettrekundige beweegienge, die moste de begunsels van ôordêelkundige zin en gelêerdeid toepassn ip de volkstoale lik by de klassiekn, kwam nie van êm mo van Du Bellay. De Défense et illustration de la langue française (verdeedigienge en bevordrienge van de Fransche toale) van de latstgenoamde verschêen in 1549, en de Plejoade (of Brigoade, lik of dat êest genoamd was) is tonne verzeekers begost. 't Bestoend, lik of da de noame zegt, uut zeevn schryvrs van wien de noamn somtyds verschillnd zyn ipgesomd, mo de mêest anveirde reeke is zoendre twyfle bestoande uut Ronsard, Du Bellay, Baïf, Remy Belleau, Pontus de Tyard (e vint mê rank en stand die al iddre de begunsls van zyn moatn ad uutgebrocht), Étienne Jodelle de schryvre van drama's, en Daurat. Ronsard zyn eign werk kwam e bitje loatre, en e toamlik oengegroend veroal wordt verteld oovree e streeke van Du Bellay die êm ip 't latstste dej beslissn van uut te geevn. E poar ofzoendrlikke en klêendre stikn, 'n epithalamium ip Antoine de Bourbon en Jeanne de Navarre (1550), e Hymne de la France (1549), 'n Ode à la Paix (Oode ip de Vrede), gieng de publikoasje vôorof in 1550 van de vier êeste boekn ("êest" is kenmerknd en 't vermeldn weird) van de Oodn van Pierre de Ronsard.
Da was gevôgd in 1552 deur d' uutgoave van zyn Amours de Cassandre mê de vuuf boekn van d' Oodn, gewyd an de viftienjoarige Cassandre Salviati, dietn teegngekommn was in Blois en gevôgd toe an 't Kastêel van eur voadre, Château de Talcy. Die boekn gaavn e fel lettrekundig gekrakêel. Clément Marot was dôod, mor y liet veele noavôgrs achtre die in de striengre lettrekundige kritiek van de Plejoade, in z'n uutgesprookn verachtienge vo volksche en middelêewsche vormn, in z'n inspannienge vo d' "antiekn te vôgn", enzôvors, e beleedegienge zaagn vo de schryvre van de Adolescence Clémentine en zyn schoole [3].
Foame
bewerknZyn byvol in z'n eign tyd was oovreweldignd en subiet, en zyn welvoart gienk deure. Y gaf zyn Hymn, gewyd an Margareta van Valois, uut in in 1555; de konkluusje van d' Amours, gericht an 'n andre êldinne, in 1556; en tonne e verzoamlienge van Œuvres completes (Ol de Werkn), vôgns zeggn ip vroage van Mary Stuart, Keuneginne van François II, in 1560; mê Elégies, mascarades et bergeries (Treurzangn, kluchtn en herdersdichtn) in 1565. In 't zeifste joar wastr ook zyn belangryk en intressant Abrégé de l'art poétique français (Saamnvattienge van de dichtkunste in Vrankryk).
De rappe ipêenvôgienge van keuniengn dej Ronsard gin kwoad. Koarl IX, die ze broere ipvôgde achtre korte tyd, was zeifs nog mêer vor êm dan Hendrik en François. Y gaf êm platse in zyn paleis; y gaf êm abdyn en prioryn; en y dej beroep ip êm zoendre ipoedn en y zag êm lik zyn mêerdre in de dichtkunste. Koarl IX was ook gin slichte dichtre. Die keunienklikke steun ad toch ook e schowtekant. 't Makte da de Hugenôotn n ofkêer krêegn van Ronsard en schotschriftn teegn êm schrêevn. Ze steldn êm vôorn lik 'n libertyn en 'n goddlôozn, en (tgêen êm mêer verveelde dan etwad anders) steundn zyn volgelieng Du Bartas lik zyn rivoale.
Vôgns sommigte wôordn van êmzeive woarn ze nie kontent mê zyn uutleg, mo wildn z' êm vermôordn. In die tyd begoste Ronsard 't êldndicht de Francioade (1572) te schryvn, e werk da nôojt vultôojd gegrocht is en da algemêen bekeekn is lik e misbaksl omwille van 't verssystêem en omwille van den inoed, woaby da 't vôorngesteld wierd da Koarl IX (en de Fransche noasje) ofstamde van "Francus", 'n oenbekende zeune van Prins Hector van Trôoje, tgêene allêene mor ip de verbeeldienge van Ronsard gesteund was. 't Metrum (tien-lettregrêepig) kost allêene mo slicht uutkomn vergleekn mê de manjefieke aleksandrynn die Du Bartas en Agrippa d'Aubigné in 't korte giengn te beste geevn; 't algemêen plan is zwaksjes klassiek, en de toale zeive ee weinig van die forsige mienglienge van gelêerdeid en liefde vo nateurlikke schôoneid da 't beste werk van de Plejoade oendrescheidt. 't Dichtwerk koste nôojt e geweldige byvol gekreegn ên, mo 't verschynn drvan a tonne nog de malchance van bykans glyktydig te zyn mê de slachtienge van de Sint-Bartolomeusnacht, die platse gevoenn a twêe weekn vôo de publiekoasje. In die situoasje a den êen mo moatig belangstellienge vo 't werk van e lievelienk van 't Of, en den andre a wa beetrs te doene.
De dôod van Koarl makte mo weinig verschil vo de gunste van 't Of die Ronsard ad, mo, tegoare mê zyn altydmo grotre wordnde kwaoln, zoedn ton beslisst ên vo 't ofleevn ip te geevn. In zyn latste daagn leefdn in 'n uus datn bezat in Vendôme, den oofstad van zyn gebôorteprovinsje, in zyn abdy in Croix-Val in dezeifste omgeevienge, of anders in Parys, woa datn geweunlik te gast was by Jean Galland, welbekend lik gelêerde by 't Collège de Boncourt.
Kykt ook noa
bewerknE bitje voddr kykn
bewerkn- (fr) Ronsard 1968 : Les Amours, Le Livre de Poche Classique, Gallimard et Librairie Générale Française, 446 p.
- (fr) Saulnier V.-L. 1973 : La Littérature Française de la Renaissance, 10e édition revue, Que Sais-Je?, Presses Universitaires de France, 128 p.
Eksterne koppliengn
bewerkn
|
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Pierre de Ronsard van Wikimedia Commons. |
- (fr) Podcast: Audio reading of the poem «Je n'ai plus que les os»
- (en) Background and digital facsimiles of rare editions of Ronsard's works At the University of Virginia's Gordon Collection
- (en) Works by or about Pierre de Ronsard at "Internet Archive".
Verwyziengn
bewerkn<references>
- ↑ Da was oendre de voogdy van e zeekre "Hêere Paul" die doagliks stikkn vôornlas vo Ronsard uut Homeros en Virgilius. Zie (en) Charles Graves 1967 : Lyrics of Ronsard, Oliver and Boyd, London, blz. 11.
- ↑ (en) Charles Graves, Lyrics of Ronsard, London: Oliver and Boyd, 1967, p. 12.
- ↑ 't Fransche Hof, en zeifs de hêele Fransche moatschappy, a zjuuste tonne e grôote belangstellienge vo lettrekundige kwestjes, en dr is e kerjeus veroal verteld oovre de wedyvre die oentstoend. Mellin de Saint-Gelais, wordtr gezeid, 't oofd van de "Schoole van Marot" en e dichtre van nie weinig verdienstn, pakte Ronsard zyn boek en lastr e stikschje uut voorn ip e min of mêer lompe maniere vôo de keunienk. 't Mag ipgemerkt wordn dat otn da dej 't e stoete en oenbeleefde maniere was, lik oda Ronsard zyn voadre e belangryke poziesje ad in 't keunienklik uusoedn, en da de dichtre persôonlik gekend was en gêrn gezien deur keunienk Hendrik en zyn famielje. In iedre gevol, Margareta van Valois, zustre van de keunienk, loatre hertoginne van Savôoje, zoe 't boek uut Saint-Gelais zyn andn gesnakt ên, vo 't zeive vôorn te leezn oendre olgemêene goedkeurienge en jolyt. Dr is dus weinig twyfl da de reputoasje van de dichtre grôot was en da de tegnstandres weinig steun addn.