Pieter Bruegel den Oudern

Dat artikel es geschreevn in 't Kustwestvlams.

Pieter Bruegel den Oudern (meugelyks Breda of Breugel, tusschn 1525 en 1530 - Brussel, 9 september 1569) was e Broabantsche kunstschilder. Je was de voader van Pieter Brueghel de Joengern en van Jan Brueghel den Oudern. Je schrêef zyn noame en je têeknde zyn werkn zelve lyk Bruegel (zoender "h"), moa zyn zeuns têekndn mè Brueghel.

Karel van Mander schrêef in zyn Schilder-boeck uut 1604: Pieter Brueghel, uytnemende Schilder van Brueghel, den welcken is geboren niet wijt van Breda, op een Dorp geheeten Brueghel, welcks naem hy met hem ghedraghen heeft, en zijn naecomelinghen ghelaten. Bruegel zou roend 1545 ols lêerlienk ipgenoomn zyn in den atelier van Pieter Coecke van Aelst.

Je zoudt in 1550/1551 in Mecheln gewerkt èn in den atelier van de schilder-kunstmoakeloare Claude Dorizi. Je reisde van 1551/1552 toet 1554 noar Itoalië. Zyn graveure over de Zêeslag in de Stroate van Messina van 1561 is woarschynlyk gebaseerd ip schetsn van in dien tyd. Je verblêef In 1553 in Rome en je kêerde in 1557 were noar Antwerpn via Venetië.

Te latste in 1563 verhuusde Bruegel van Antwerpn noa Brussel, woar dat 'n trouwde mè Mayken Coecke, dochter van zyn vroegere lêermêester Pieter Coecke van Aelst en Mayken Verhulst. Z' han zeker drie joengers: den oudste zeune Pieter, geboorn in 1564 of 1565, e dochter Maria die gedopt wierd in 1566 en e twêede zeune Jan, geboorn in 1568. Meugelyks wast er nog e twêede dochter Katharina, moa doarover zyn d' archievn nie dudelyk. De zeuns kwoamn alletwêe schilder en zyn gekend lyk Pieter Brueghel de Joengern of den Helsn Brueghel en Jan Brueghel den Oudern of de Fluweeln Brueghel. Pieter Bruegel lag azo an de boasis van een echt schildersgeslacht die zou deureloopn toet 't ende van de zeventienste êeuwe.

Werk

Oender invloed van Pieter Coecke schilderde Bruegel mè vele allegorien lyk in zyn scènes uut 't boereleevn. Je schilderde loater ook taferêeln g'inspireerd ip de klassiekn tyd en Bybelsche taferêeln.

Ênigte bekende werkn zyn:

De val van Icarus, 1558 (Keunienklyke Musea vo Schône Kunstn van België, Brussel)
Vlamsche spreekwoordn, 1559 (Gemäldegalerie, Berlyn)
Kienderspeeln, 1560 (Kunsthistorisches Museum, Weenn)
Dulle Griet, 1561 (Museum Mayer van den Bergh, Antwerpn)
De Torre van Babel, 1563 (Kunsthistorisches Museum, Weenn)
Joagers in de snêeuw, 1565 (Kunsthistorisches Museum, Weenn)
Wienterlandschap mè schatsers en veugeltroape, 1565 (Keunienklyke Musea vo Schône Kunstn van België, Brussel)
Den Oest, 1565 (Metropolitan Museum of Art, New York)
Volkstellienge in Bethlehem, 1566 (Keunienklyke Musea vo Schône Kunstn van België, Brussel)
Luilekkerland, 1567 (Alte Pinakothek, München)
De kreupele, 1568 (Musée du Louvre, Parys)
De nestnrover, 1568 (Kunsthistorisches Museum, Weenn)
De boeredans, 1568 (Kunsthistorisches Museum, Weenn)
De boeretrouw, 1568 (Kunsthistorisches Museum, Weenn)
De parabel van de blende, 1568 (Museo di Capodimonte, Noapels)

Vlamsche spreekwoordn
Kienderspeeln
De Torre van Babel
Joagers in de snêeuw
Wienterlandschap mè schatsers en veugeltroape
De boeredans
De boeretrouw
De parabel van de blende

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Pieter Bruegel (I) van Wikimedia Commons.