Schansspringn

Schansspringn es een Olympische wintersport. De bedoelienge es om van van een schanse noo beneen te skieen en ton zo verre meugelik te springn. De sport es ountstoan in Nôorweegn in 't begun van de 19de êeuw.

Ofbeeldienge:Adam Małysz - Zakopane 2007.jpg

De typische oudienge van nen schansspringer (in dit geval Adam Malysz)

Techniek

Schansspringn es nie zo gemakkelik als dat et erutziet. De belangrykste technische voardigheedn zyn

In eeste instantie moe je zorgn da je voldoende snelheid krigt ip de schanse. Deur gebukt te zitten krygt je mêer snelheid. Ip de normoale schanse kan de snelheid ozôo iplôopn tot 95 km/eure.
De belangrykste foase es het ofstôotn van de schanstoafel: doar moe je vanut gehurkte stand uw verticoale snelheid omzettn in horizontoale snelheid. In een fractie van een seconde moe je beslissn om u te strekkn. Zyje te loate of te vroeg, ton goa je nie verre geroakn.
In de vlucht es't de bedoelienge om zoveel meugelik ip de (tegen)wind te dryvn. Schansspringers zulln zoveel meuglik ippervlak moaken dat deur de wind kan gedroagn weirdn.
De landienge moe zo verre meugelik gebeurn, moar ôok me de beste techniek: de springers landn best in de zogenoamde 'telemark' positie: knieen gebogen, en êen been vô 't andere. Ge meugt doarby de ground nie roakn met u andn, of ge krygt oftrek va puntn.
De mêeste schansspringers springn nu me under skies in de zogenoamde V-vorm. Vroeger sproungn ze me under skies parallel.

Puntndêlienge

Natuurlik es't de bedoeling om zoverre meugelik te geroakn, moar t'es iets ingewikkelder om het totoal aantal puntn te bereek'nen om te winn:

Iedere schanse eit een zogenoamd K-punt: by dienen ofstand kryg je 60 puntn, voo iedere meiter da je vôorn da punt landt, krygt'je 1.8 puntn oftrek, voor iedere meiter da je loater landt 1.8 puntn by.
Springers weirdn ôok beôordêeld deur een jury van vuf scheidsrechters: die geevn puntn ip twintig, en de lêegste en ôogste score weirdn niet meegeteld.
Soamn geeft da het eindtotoal voo êen rounde.
Normoal weirdn der twêe roundn gesproungn in ne wedstrid: êen me olle gekwalificeerde dêelnemers, en een twêede me de beste dertig ut de êeste rounde.

De Holmenkollen (Oslo, Nôorweegn) in de zommer, de oudste schanse die nog in gebruk es

Schansn

Der zyn verschillende schansn, ruwweg ingedêeld in de volgende categorieen (gebaseerd ip udder K-punt):

K90 schansn of de normaalschansn
K120 schansn of de grôte schansn
vliegschansn: met een veel verder K-punt, ip die schansen weirdn gemakkelik ofstandn over de 200 meiter gesproungn. Het absolute record stoat ip noame va Bjørn Einar Romøren ( ), die 239 meiters sproung in Planica, Slovenië.

Wedstrydn

De beste schansspringers doen mee in de zogenoamde World Cup. Dat es een reekse van 25-30 wedstrydn die deuregaan van eind November tot begun moarte (het winterseizoen in 't Nôordelik olfround. Een aantal van die wedstrydn zyn gegroepeerd in klêendere reeksn:

't sezoen begunt mêestol met het Nordic Tournament, die deuregoat in de Skandinavische landn
Het belangrykste toernooi es het vierschansntoernôoi.
De geweune wedstrydn goan deure in de winterweekends: mêestol zyn der 2 wedstrydn per weekend gepland ip een bepoalde schanse, êen de zoaterdag en êen de zundag. Een aantal belangryke schansn zyn: Holmenkollen (Oslo), Zakopane, Lillehammer, Engelberg, Planica, Harrachov, Willingen,...

Doarnoast zyn der ôok nog weireldkampioenschappn (om de twêe joar), en natuurlik de Olympische Winterspeeln om de vier joar. Ip die grôte toernooin zyn der ôok oltyd landnwedstrydn, me teams va vier springers per land. Het weireldkampioenschap 2007 goat deure in Sapporo (Japan).

In de zommer weirdt er ôok gesproungn! In de zogenoamde zommertoernee springn ze ip plastiekn mattn. Het toernooi weird gezien als vôorbereidienge ip het wintersezoen.

Beoefeneirs

De sport es vôorol populair in de landn me gebergtn: noast Nôorweegn zyn Finland, Duutsland, Ôostenryk de sterkste landn in 't schansspringn. Andre landn met een redelikke traditie in schansspringn zyn Japan, Pooln, Vrankryk, Zwitserland, Tsjechië, Slovenië, Rusland en Itoalië. West-Vloandern eit nog nôoit nen schansspringer vôortgebrocht. Een aantal van de bekendste schansspringers zyn:

Janne Ahonen ( )
Sven Hannawald ( ): Êeste en ênige springer die de vier manches van't vierschansentoernôoi eit gewonn.
Adam Malysz ( )
Andreas Goldberger ( )
Andreas Widhölzl ( )
Primož Peterka ( )
Martin Schmitt ( )
Jens Weissflog ( )
Kazuyoshi Funaki ( )