Geologie van West-Vloandern
Ot 'n mens noa Vloandern kykt, zou je peizn dat er gin geologie in West-Vloandern is. Oa je noa de boovnlage kykt, è je verzekers wel gelyk. Moa der ounder (en vantydens ook an d'uppervlakte) is 't een ander spil.
't Begint ollemolle in 't Ordovicium / Siluur, zô 'n 500 toe 400 Ma gelêen. Ton was West-Vloandern 'n dêel van Avalonia, 'n microcontinent da was afgebrookn van Gondwana, en op 'n koers was vor 'n botsienge mè Laurentia en Baltica. Van de koarte ku je zien dat Avalonia uut zudelik Ierland, Iengeland en Wales, Holland, België en 't noordwestn van Vrankryk bestound. Êenmoal dat Avalonia begont te botsn met de twêe andere continentn èt dat anleidienge gegeevn an 't Brabants Massief, en dat is in den ounderground van West-Vloandern nog oltyd 't fundament van de geologie.
Gondwana hèt Avalonia gevolgd, en de subductie van de ploate hè vulkanische uutbarstiengn veroarzakt. De mêest bekende plekkn van die vulkanische stêenn liggn buutn West-Vloandern, in Quenast en Lessine, moa ze liggn wel overolst woa dan der kolsien in West-Vloandern zyn. In West-Vloandern zyn der nog magmatische intrusies (dieptegesteentn) in plekkn gelik Leffinge, Lichtervelde, Roeseloare, Pittem, Yzegem en Kuurne.
Ot ton de echte botsienge van Gondwana mè Laurentia / Avalonia / Baltica gebeurde, hèt da 'n verzakkienge veroarzakt dat de stêenkoolbassings van 't noarden van Vrankryk toet an de Kempn doen ontstoan hen. In Frans-Vloandern zyn de terpn van de koolpittn nog oltyd te zien.
Hierachter is 't er 'n hêle gapienge omdat 't Brabants Massief in West-Vloandern hêelteganstn boovn 't woater staakt vanof 't Perm toet an 't middn van 't Kryt (± 300 toe 100 Ma gelêen). Toet an 't Oligoceen (100 toe 30 Ma gelêen) lag 't ollemolle ounder woater, en de miengelienge van zand en klyte dat ton is ofgezet is de latste belangryke laagn in 't binnenland van West-Vloandern.
't Mioceen, 25 toet 10 Ma gelêen, is wel interessant omdat 't mêeste van West-Vloandern boovn 't woater staakt, met d'uutzounderienge van 't hêle zuudlike gedêelte woa dan der zandbankn in 'n zêegeule laagn. Da zand bevatte yzer, en dat is nu de yzerhoudende zandstêen van de Vlamsche Ardenn da je vindt up getuugnheuvels (lik Kemmelberg, Kasselberg, Katsberg).
Loater, gedeurende d'ystydn, lag 't zêewoater veel lêger dan nu, en de riviern hen hunder beddienge diepe uutgegraavn. Gedeurende dien tyd is 't er ook veel zand en lêem van de droge Nôordzêevlakte ingewoaid, en da zyn d'uppervlaktelaagn dan m'in de mêeste dêeln van West-Vloandern kunn zien. Tussn d'ystydn zyn die vallein ton mè zand en klyte upgevuld, en de latste kêe, in 't holoceen, is onze hêle kustvlakte geleidelik upgevuld toe da me de polders han gelik da me ze nu kenn.
An de kustvlakte zyn de duunn gilve, en de polders verschillnde soartn groene. Verder inland is gilve hoofzaaklik zand, oranje lêemzand, en rôze zanderig lêem.
Interne koppeliengn
bewerknReferensjn
bewerkn- dr. L. Broothaers, Geologie van Vlaanderen - een schets, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie