Kerkuul

Dat artikel es geschreevn in 't Westhoeks.

Kerkuuls (Tyto alba) zyn e sôorte van uuls die juuste lik de mêeste aar uuls by nachte leevn en joagn.

Kerkuul

E kerkuul in de vlucht

Schrêeuw van de kerkuul

Ryk:	Animalia (Bêestn)
Stamme:	Chordata (Chordata)
Klasse:	Aves (Veugels)
Orde:	Strigiformes (Uuls)
Familie:	Tytonidae (Kerkuulachtigen)
Geslacht:	Tyto

Sôorte

Tyto alba
Scopoli, 1769

Verspreidiengsgebied

Uutzicht

't Zyn e masse verschillige oundersôortn van 'n kerkuul en dedie zien der ollemoale e bitje aars uut, de sôorte die ier beschreevn is, is d'oudersôorte T. a. alba.

Kerkuuls kommn a peu près 35 cantimeiters lank en tusschn de toppn van nunder vlerkn zit der bykan e meiter. Nundern boovnkant is bruun toet grysde en nundern ounderkant wit. Ze zyn surtout goed te herkenn deur nunder aanzichte die wit is en de vorme et van en herte. Z'en sterke pôotn me scherpe klauwers en oek e scherpn, krommn bek, die ollemoale dienn voun bêestn te stekkn.

E kerkuul van d'oundersôorte Tyto alba alba
Dutsekop van e kerkuul
Tyto alba guttata

Leefgebied en verspreidienge

Kerkuuls leevn verre overol ounder de 2000 meiter in oopn streekn, surtout woa dan der stikkn, wêen, huuzn en nie te vele boomn zyn.

't Zyn d'uuls die de grotste verspreidienge van de weireld en (up ieder continent buutn Antarctica). 't Verspreidiengsgebied van de verschillige, erkende oundersôortn:

Tyto alba alba: West-Europa (oek Ierland en Iengeland) toet Nôord-Afrika, Niger, Egypte, Soedan, Nôord-West-Turkeye, de Baleoarn, Itoalië, Sicilië, Canarische Eilandn, Hongareye toet Balkan (overlappnd met T. a. guttata.
Tyto alba javanica: Maleisië, Indonesië
Tyto alba furcata: Cuba, Jamaica, Kaaimaneilandn
Tyto alba tuidara: Zuud-Amerika (Argentinië (oek Falklandeilandn), Uruguay, Paraguay, Brazilië)
Tyto alba guttata: Centroal-Europa, Ôost-Europa toet de Baltische Stoatn en Oekraïne, Roemenië, Balkan, Grieknland
Tyto alba delicatula: Australië en eilandn (nie Tasmanië), stikkn van Indonesië, Melanesië (bv. Nieuw-Caledonië en Timor) en Polynesië (bv. Fiji en Tonga)
Tyto alba pratincola: Zuud-Canada toet Mexico, Bermuda, Bahama's, Haïti en Dominicoanschn Republiek
Tyto alba punctatissima: Galapagoseilandn (oltemets anzien lik en aparte sôorte)
Tyto alba poensis: Bioko (eiland vôorn Equatorioal Guinea)
Tyto alba thomensis: São Tomé (oltemets anzien lik en aparte sôorte), nie up Príncipe
Tyto alba affinis: Afrika ounder 'n Sahara, Comoren, Madagascar
Tyto alba guatemalae: Guatemala en ezo vors in Middn-Amerika toet Colombia
Tyto alba deroepstorffi: Andamaneilandn (eilandgroep die ounder India volt, in de Golf van Bangladesh)
Tyto alba bargei: Curaçao, messchien oek Bonaire
Tyto alba sumbaensis: Sumba (eiland die ounder Indonesië volt)
Tyto alba contempta: driehoek Venezuela, Colombia, Peru
Tyto alba schmitzi: Madeira, Porto Santo
Tyto alba ernesti: Corsica, Sardinië
Tyto alba gracilirostris: Ôostn van de Canoarische Eilandn
Tyto alba meeki: Papoea-Nieuw-Guinea
Tyto alba detorta: Kaapverdische Eilandn (oltemets anzien lik en aparte sôorte)
Tyto alba erlangeri: Kreta en aar eilandn ounder Grieknland, Cyprus, Turkeye, Middn-Ôostn, Arabisch Schiereiland, ôostelik toet in Iran
Tyto alba stertens: Pakistan over Indië toet Thailand
Tyto alba crassirostris: Tanga-eilandn (Papoea-Nieuw-Guinea)
Tyto alba interposita: Santa Cruz en Bankseilandn in Vanuatu (Stilln Oceoan)
Tyto alba hellmayri: nôord-ôostn van Zuud-Amerika, van Venezuela toet an de Amazone
Tyto alba bondi: Roatàn en Guanaja (eilandn die ounder Venezuela volln)
Tyto alba niveicauda: Isla de la Juventud (eiland die ounder Cuba volt)

Teetn en joagn

Omdan kerkuuls vele muuzn en rattn kokkeduunn, moakn ze in 'n nôordn van Duutsland goatn in nunder zolders, Uhlenlochs.

Kerkuuls vliegn lêge en troage over oopn ground voun klêne gewervelde bêestn, surtout knoagdiern, te pakkn. E koppel me joungn kut a peu près 1000 bêestn kokkeduunn in e joar. 't Gebeurt oek dan ze veugels pakkn die eevn grôot zyn of nunder zeve, mo dedie pekkn en trekkn ze toune wel in stikkn en brokkn. Klindere bêestn lik muuzn en rattn zwelvn ze wel in êne kêe binn, olles die toune nie ku verteirn (bêenn en oar) spuugn ze were uut (broakbolln). Nunder stofwisselienge goat vele zidder of van uuls die eevn grôot zyn, woadeure dan ze vele mêer moetn eetn. Dat makt oek dan ze geirn ezien zyn deur boern, want 't is gin êen aar bêeste die zovele muuzn en rattn fret. Ze moakn toune e gat in nundern zolder, woadeure dan der uuls e nest kunn moakn.

Ze joagn zuver me nunder ôorn, nunder oogn enn ze nie nôdig, oloewel dan ze wel goed kunn zien in 'n doenkern.

Stoatus

Oloewel dan kerkuuls e grôte verspreidienge enn, goa 't nie overol eevn goed. Vroegerder wos er vele up ejoagd omdan de menschn peizdn dan ze te moakn an me gêestn of 'n duvel, deur nunder wit aanzichte. In de êeste vichtig-tsjestig joar van de 20ste êeuwe zyn der oek e masse dôod egoan deur 't gebruuk van DDT (oek e masse sôortn stekkers zyn doadeure uuteroeid) en loaterder joarn oek deur rattevergif.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Tyto alba van Wikimedia Commons.