Groafschap Artesië: verschil tussen versies
nieuw blad: thumb|Vloandern en Artesië (1477) thumb|200px|’t Woapnschild van Artesië '''Artesië''' (Frans: '''Artois'... |
(geen verschil)
|
Versie van 12 ogu 2009 13:05
Artesië (Frans: Artois) was e groafschap, gesticht in West-Francië, en loater e provincie in ’t nôordn van Vrankryk tout an ’t ende van de 18ste êeuwe. Achter de Fransche Revolutie in 1787 kwam ‘t ounder ’t departement Pas-de-Calais. De belangrykste steedn zyn Arras (Atrecht), Calais (Kales), Boulogne-sur-Mer (Boonen), Saint-Omer (Sint-Omoars), Lens en Béthune.
Geschiedenisse
De noame komt van de Keltische stam van de Atreboatn, die doa binst den Oudheid gevestigd woarn. Julius Caesar versloeg ze binst de Gallische Oorloogn in de 1ste êeuwe v. Chr. en je miek van hunder streke e Romeinse civitas, de Civitas Atrebatium met den hoofdstad Nemetacum (Atrecht, Frans: Arras). De civitas lag in de Romeinse provincie Gallia Belgica.
Veroverd deur de Frankn in de 5de êeuwe was Atrecht êest de gouwe pagus Atrebatensis, en ounder de Karoliengers wierd et groafschap (comitatus) gesticht in West-Francië ounder Odalric (ca. 850) en Ecfrid (ca. 892).
’t Groafschap Artesië was begrensd deur Boulogne in ‘t westn, Picardië in ‘t zuudn, Koameryk in ‘t ôostn en ‘t groafschap Vloandern in ’t nôordn.
Round 932 veroverde Arnulf I van Vloandern Atrecht, en ’t blêef e hêel ende ounder Vloandern, tout da Filips van den Elzas ’t in 1180 gaf an zyn nichte Isabella van Henegouwn, os ze trouwde mè keunienk Filip August van Vrankryk. Azo kwam Artesië ounder de Capetiengers.
In 1285 trouwde Mahaut van Artesië met Otto IV van Bourgondië. Hunder dochter Johanna II van Bourgondië erfde ’t groafschap Bourgondië van heur voader en ’t groafschap Artesië van heur moeder.
In 1320 trouwde Margaretha I van Bourgondië mè Lodewyk I van Vloandern of Lodewyk van Nevers. Hunder zeune was Lodewyk van Male en azo kwam Artesië were by Vloandern. Deurda zyn dochter Margaretha van Male in 1369 getrouwd was mè Filips den Stoutn, hertog van Bourgondië kwam ’t ounder de Bourgondische hertoogn van ’t huus Valois en loater ounder de Habsburgers.
In 1529, by de Vrede van Koameryk (of Paix des Dames), most Keizer Karel V Bourgondië ofstoan an Frans I van Vrankryk, moa je mocht wel ‘t Groafschap Vloandern en Artesië houdn.
In de 16ste êeuwe was Artesië êen van de Zeventien Provinciën of Habsburgse Nederlandn en ’t blêef nog lange ounder ‘t Spoans bewiend, tout ip ’t ende van de Tachtigjoarign Oorlog. By de Vrede van de Pyreneeën in 1659 kwam Artesië definitief by Vrankryk ounder keunienk Lodewyk XIV.
Groavn van Artesië
- ca. 850 Odalrik
- ca. 892 Ecfrid
- van 932 tout 1180 ounder ’t groafschap Vloandern
- Isabella van Henegouwen en heur vint Filip August van Vrankryk (1180-1190)
- Lodewyk VIII van Vrankryk (1190-1226)
- Lodewyk IX van Vrankryk (1226-1237)
- Robert I van Artesië (1237-1249)
- Robert II van Artesië (1250-1302)
- Mahaut van Artesië (1302-1329)
- betwist deur Robert III van Artesië
- Johanna II, gravinne van Bourgondië (1329 - 1330)
- Johanna III, gravinne van Bourgondië en heur vint Odo IV, hertog van Bourgondië (1330 - 1347)
- Filips van Rouvres (1347 - 1361)
- Margaretha I van Bourgondië (1361-1382)
- Lodewyk van Male (1382-1383)
- Margaretha van Male (1383-1405) en heur vint Filips den Stoutn (1383-1404)
- Jan zounder Vrees (1405-1419)
- Filips den Goein (1419-1467)
- Karel den Stoutn (1467-1477)
- Maria van Bourgondië en heur vint Maximiliaan I (1477-1482)
- Filips I van Kastilië (1482-1506)
- Keizer Karel V (1506-1556)
- Filips II van Spanje (1556-1598)
- Isabella van Spanje en heur vint Albrecht van Oostnryk (Albrecht en Isabella) (1598-1621)
- Filips IV van Spanje (1621-1659)
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Artois van Wikimedia Commons. |