Filips van den Elzas

Filips I van Vloandern of Filips van den Elzas (1142 – by Akko, 1 juni 1191), was groaf van Vloandern en Vermandois.

’t Groavenkastêel in Gent, gebouwd ounder Filips van den Elzas

Zyn jeugd

Filips van den Elzas was de twidde zeune van Diederik van den Elzas en van Sibylle van Anjou. Zyn oudere broere Boudewyn, die eigentlik zyn voader ha moetn ipvolgn, stierf ol in 1150. Doadeure krêeg Filips den erfelikkn titel. Je volgde zyn voader officieel ip in 1168, mo zyn regerienge begost ol in 1157 an zyn 15 joar, binst da zyn ouders weg woarn no ’t Hillig land.

Filips trouwde in 1159 in Beauvais met Elisabeth, ook Isabelle genoemd.

Ze was d’oudste dochter van groaf Raoul I van Vermandois, die in 1152 stierf en ipgevolgd wierd deur zyn zeune Raoul II van Vermandois, die lepra haad.

Ot ie stierf in 1167 erfde Elisabeth ‘t groafschap Vermandois met Amiens en Valois, woadeure da Filips zyn machtsgebied nu tout an ‘t Frans krôongebied (‘t Île de France) kwam. Vloandern was nôoit zo grôot gewist en strekte van Zêeland in ’t nôordn tout an Soissons in ’t zuudn.

Filips zyn ouders woarn nog mo vertrokkn of je gerakteg ol in conflict mè Floris III van Holland. D’eilandn van Zêeland bewesten Schelde (Walcheren en Nôord- en Zuud-Beveland) wierdn sedert 1012 deur de groavn van Vloandern van de keizer van ‘t Hillig Rooms Ryk in lêen g’houdn, en miekn van ton dêel uut van Ryksvloandern. Filips versloeg ’t leger van Floris, die gevangn gezet wierd in Brugge. In 1167 kwoamn z’overêen en wierd et Verdrag van Brugge getêeknd. ’t Verdrag bepoalde nog vo mêer of ’n êeuwe de situoasje van ’t gebied tusschn Holland en Vloandern.

Ol van in 1168 kwam Filips tegoare mè zyn hofroad in ‘t kastêel van Wyndoale, dat ipgericht was deur zyn overgrôtvoader Robrecht de Fries.

In 1169 kost ’n den trouw arrangeern van zyn zuster Margaretha van den Elzas mè Boudewyn de Stoutn, groaf van Henegouwn en loater Boudewyn VIII van Vloandern.

Filips van den Elzas stichtte verschillige nieuw’ hoavesteedn ter bevorderienge van ’t economisch leevn an de Nôordzêekust: Nieuwpoort, Greveliengn (Frans Gravelines), Mardyk, Damme, Biervliet en Duunkerke.

In 1177 brocht 'n êenheid in de rechtn van de grôte steedn Atrecht, Brugge, Yper, Rysel, Dowoai, Sint-Omoars en Gent en je gaf ze stedelikke vryheedn. Je liet ook ’t Groavenkastêel in Gent heripbouwn.

't Symbool van Vloandern

't Symbool van Vloandern

Der wordt beweird da Filips van den Elzas ’t symbool van Vloandern (de klemmende lêeuw van sabel, getoungd en genoageld van keel, ip e goudn veld), zou meegebrocht hen van ’t Hillig Land. Je zoudt et in 1177 veroverd hen van e Saraceensche ridder. Mo dat is e mythe, want de klemmende lêeuw stoat ol van in 1162 ip de zegel van Filips van den Elzas.

E betrouwboardere hypothese is dat ’n de lêeuw zoudt overgepakt hen van ’t woapn van Willem van Yper, die ’t meegebrocht haad van Iengeland.

Zyn vertrek no Palestina

In 1173 was zyn vrouwe Elisabeth 30 joar oud, en achter dan ze 14 joar getrouwd woarn haan ze nog ossan gin jounges. Filips hoopte nu da zyn broere Mattheüs zou zorgn vor ’n ipvolger, mo je sneuvelde nog dazelfste joar in Normandië. Zyn andere broere Peter stierf ook zounder jounges in 1176.

Nu dat ’n toch gin ipvolger mè kost hen van ’t Huus van den Elzas, krêegt 'n goeste vo te vertrekkn no Palestina, ’t land woa da zyn voader vier kis gewist was, en woa da zyn moeder Sibylle, dochter van de keunienk van Jeruzalem Fulco V, in 1165 gestorvn was. Boudewyn IV e klêenzeune van Fulco V, die an zyn dertien joar keunienk van Jeruzalem gekommn was, ha lepra gekreegn. Doarom kost ’n hem nie verweirn teegn Saladin, de sultan van Egypte en Syrië, die styf machtig was en de grotste vyand van de Christnn.

Filips stelde zyn zuster Margaretha en heur vint Boudewyn an ols ipvolger, en de 12stn juni 1177 vertrokt ie no Palestina, tegoare met e groep Vlamsche ridders en ook ênigte Iengelsche. Den bôot vertrok van de Vlamsche kust uut Wissant, en voer langs Gibraltar over de Middellandsche zêe. Achter bykan acht weekn kwoamn ze toe in Akko.

Were in Vloandern

Krônienge van Philippe Auguste
Filips van den Elzas, twiddn van reks, mocht 't rykszweird droagn

In 1179 kêerde Filips were van Palestina en de zieke keunienk Louis VII van Vrankryk benoemdeg hem tout regent over zyn minderjoarige zeune Philippe II, bygenoamd Philippe Auguste. E joar loater liet Filips van den Elzas zyn protégé trouwn mè zyn nichtje Isabella van Henegouwn, dochter van zyn zuster Margaretha van den Elzas, en ze krêegn Artesië mee. Margaretha ’s vint Boudewyn V van Henegouwn zag da nie styf zittn want Artesië gieng nu van de Karoliengers over no de Capetiengers.

Achter den dôod van zyn voader Louis VII, wilde Philippe Auguste nie mè luustern no Filips van den Elzas, en in 1181 brakt er 'n oorloge uut.

Van den Elzas zyn vrouwe Elisabeth stierf in 1182 en Philippe Auguste eisteg heur bezittiengn ip.

In 1184 ist ie hertrouwd mè Teresa van Portugal, dochter van keunienk Alfons I van Portugal. Met heur haad ie ook gin jounges.

In 1185 wierd et vredesverdrag van Boves getêeknd. De bezittiengn van zyn vrouwe giengn no de keunienk, mo d’overêenkomste was wel da Filips van den Elzas zyn titel van groaf van Vermandois de reste van zyn leevn mocht houdn. Je stound wel Valois of an zyn schônzuster Eleonora.

De derde kruustocht en zyn dôod

In 1187 kost Saladin Jeruzalem verovern van de Christenn, woarip da paus Gregorius VIII de derde kruustocht in gank stak.

De Duutsche keizer Frederik Barbarossa vertrok in 1189, en de Fransche keunienk Philippe Auguste en den Iengelsche keunienk Richard Leeuwenhart in juli 1190.

In september 1190 vertrok Filips van den Elzas, en zyn vrouwe Teresa krêeg ’t gezag over Vloandern. Je vertrok van Gent via Keuln no ’t zuudn en overwienterdeg in Italië. Van doa vertrokt ie in februoari met ’n Iengels schip no Messina, woa dat ’n tegoare kwam mè Filips August en Richard Leeuwenhart. Mè Filips August vertrokt ie van Messina vo mee te doen an de belegerienge van Akko mè ’t leger van de Christenn. Mo j’hèt de veroverienge van Akko en ’t ende van de derde kruustocht nie mè meegemakt. J’is ip 1 juni 1191 gestorvn an ’n epidemische ziekte, verzekers de cholera.

Zyn weeuwe Teresa liet loater zyn stoffelik overschot overbriengn no d’abdye van Clairvaux, woa dat ’n begroavn is.

Je wierd ipgevolgd deur zyn zuster Margaretha en heur vint Boudewyn de Stoutn, van ton Boudewyn VIII van Vloandern.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Philip of Alsace van Wikimedia Commons.