Zworte mêze
| Zworte mêze | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
| Taxonomische indêlienge | |||||||||||
| |||||||||||
| Sôorte | |||||||||||
| Periparus ater Linnaeus, 1758 |
De zworte mêze (Periparus ater, vroegerder Parus ater) is e zangveugel uut de familie van de mêezn.
Uutzicht & noame
bewerknZworte mêezn zyn etwoddetje klinder of koolmêezn, mo voun de reste trekkn ze der goed up, ze zyn ollêne nie zo fel van kleur. Ze zyn moelik uut makoar t'houdn, surtout de witte plekke up 'n achterkant van nundern kop volt up. Z'hen oek gin zworte striepe up nundern bost.
In de mêeste Germoansche toaln noemn ze nem zworte mêze (lik sortmejse in 't Deens), ol is 't Iengels coal tit, de koolmêze noemn ze doa great tit. In 't Fries is 't wâldmies (busmêze dus) en in 't Duuts tannenmeise (dennemêze), olletwêe e verwyzienge no nunder leefgebied.
Leefgebied en verspreidienge
bewerkn
't Zyn veugels die surtout zot zyn van noaldboomn, ol zittn z'oek wel in gemiengelde busschn, ol gon ze toune oek surtout zoekn achter de noaldboomn. Surtout in West- en Zuud-Europa kuj z'oek viendn in loofbusschn en in parkn en hovetjes.
Ze leevn in verre hêel Europa (ollêne nie up Ysland, 't nôordn van Scandinavië, stikkn van Rusland, Moldavië, Roemenië en Oekraïne en e stiksje in Spanje en Portugal), ze zittn oek nog in de Kaukasus, e populoasje die deurelopt nor Iran, Turkeye, Syrië, Libanon, Jordanië en Israël. In Afrika zittn ze ollêne mor in twêe populoasjes: êen in Marokko en êen in Algereye-Tunesië. In Azië leevn der veugels in Centroal-Rusland, Kazachstan, Kirgizië, Mongolië, China, Nepal, Bhutan, India, Myanmar, Bangladesh, Taiwan en Japan.
In West-Vloandern zyn ze surtout te viendn in 't zuudn van de provinsje (de striepe van Poperienge toet an Anzegem-Oavelgem, an de kust en e striepe van Oostende over Brugge nor Ôost-Vloandern en ezo e bitje no 't zuudn.
Leevnswyze
bewerknZworte mêezn eetn surtout fernient, in de wienter veraarn ze no zoadn van noaldboomn lik sperrn en denn.
't Wuvetje legt tusschn de 7 en de 11 eiers, die wit zyn me rôo plekkn. Ze droagn nie ollêne nest in gatjes in e boom, mor oek in gerrn en goatn in de ground. Ze moakn 't van mos, strôoi, wortels en wulle. De puppe zit e dag of 16 te broedn (van meie toet juli), achter nog eki 15 doagn kunn de joungn uutvliegn.
Externe koppelienge
bewerkn- De zworte mêze up Soortenbank.nl.
- Koarte met de verspreidienge van de zworte mêze in België.
- An 't eetn van e kôorde met oapenotjes.
|
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Periparus ater van Wikimedia Commons. |