Busschn in ôostlik Kanada - boreoaln oovregank

Dat artikel es geschreevn in 't Noordelik West-Vlams.

De busschn in ôostlik Kanada - boreoaln oovregank is 'n ekostreeke uut 't bioom van de moatig warme loof- en gemienglde busschn geleegn in Nôord-Amerika, grôotndêels in 't Ôostn van Kanada. D' ippervlakte van d' ekostreeke besloa 36 000 834 êktoarn.

Beschryvienge

D' ekostreeke bedekt 't grotste stik van 't zuudlik Kanadeesch Schild in Ontario en Kebêk te nôordn en te westn van de lêeglandn roend de Sint-Lowreins-Rieviere tegoare mê 't Uppre-Mêer en andre gebiedn van de Grôote Mêern, Mêer Timiskaming, de zuudlikke Lowreins-Bergn, Mêer Nipissing, Kebêk-Stad, de Saguenay-Rieviere en dêeln van George-Boaje, Greater Sudbury/North Bay (Ontario), Saguenay (Kebêk), de Clay Belt en Temagami in Ontario. Dr is 'n apart dêel van d' ekostreeke in de Bergn van Adirondack in 't nôordn van New York State (USA). Doarenteegn zyn d' oogste dêeln van de Lowreins-Bergn en de nôordlikke Appalachn in Kanada bekeekn lik 'n ofzoenderlikke ekostreeke : d' Ôost-Kanadeesche Busschn ^[1].

De streeke êt e nat vastelandskliemoat mê warme zoomrs en koede wienters mê veele snêew; in 't zuudn ist nateurlik warmr of in 't nôordn ^[2]^[3]^[4]^[5].

Plantn-weirld

Mêer Wapizagonke in 't Nasjonoal Park van Mauricie.

Nasjonoal Park Jacques-Cartier in Kebêk.

De plantn-weirld in die ekostreeke varjeert styf noagelank de groend en d' oogteliggienge. Die gemienglde busschn verschilt van de loofbusschn te zuudn van 't Kanadeesch Schild en van de koeldre boreoale busschn in 't nôordn.

Koniefeere-moerasschn

Koniefeere-moerasschn zyn te vienn in gebiedn die oovrstroomn vôgns 't joargetyde. De boomn stoan styf dichte byêen of verre uut mekoar; mattn van Sphagnum-mos bedekkn de groend. Zwarte sparre (Picea mariana) en moeras-lorke (Larix laricina) zyn d' oovrêersnde boomsôortn. Woa dat de groend nie hêel 't joar verzoopn is gruujtr westlikke twieja (Thuja occidentalis). Grysde elze (Alnus incana) gruujt lanst de bôordn van die moerassn en rôo sparre (Picea rubens) en Weymouth-pynboom (Pinus strobus) gruujn ip oogre, drooge groend ^[6].

Lêegland-koniefeerebusschn

Lêegland-koniefeerebusschn kommn vôorn ip platte stikkn, kammn en euveltjes nêffns woatrs. Ze wordn oovrêerst deur boalsm-denne (Abies balsamea) en rôo sparre, aloewêl da Weymouth-pynboom en papierberke (Betula papyrifera) ook te vienn zyn. De groend is dikkers stêenachtig mê winnig vegetoasje ^[6].

Gemienglde loof- en koniefeerebusschn

Gemienglde loof- en koniefeerebusschn kommn vôorn in 't oovregangsgebied tusschn lêegland-koniefeerebus en nôordlikke loofbusschn. De groend is mindre rotsig of in de lêegland-koniefeerebusschn en kut dus mêer vegetoasje ên. By de boomn vienn je rôo sparre, boalsm-denne, Kanadeesche tsoega (Tsuga canadensis), rôo esdôorn (Acer rubrum), en gilwe berke (Betula alleghaniensis). De vegetoasje uut de struukloage is oovrevloedig, mê Viburnum lantanoides, Lonicera spp., en gestriptn esdôorn (Acer pensylvanicum). De kruudnloage bevat Oxalis spp., Cornus canadensis, Clintonia borealis, voarns, en mossn ^[6].

Nôordlikke loofbusschn

Pynboom-eiland, Park van Mauricie, Kebêk.

Nasjonoal Park Hautes-Gorges-de-la-Rivière-Malbaie in Kebêk.

De nôordlikke loofbusschn kommn vôorn ip de rykste, produuktiefste groendn. Suukr-esdôorn (Acer saccharum), grôotbloadige beuke (Fagus grandifolia), en gilwe berke zyn de belangrykste boomsortn. In sekundèère busschn zyn rôo sparre, Weymouth-pynboom en Ameriekoansche esse (Fraxinus americana), Kanadeesche tsoega, Ameriekoansche veuglkêrse (Prunus serotina), en rôo esdôorn anweezig. Viburnum lantanoides is styf dikkers in de struukloage te ziene. Voarns en wolfsklowachtign (Lycopsida) gruujn in de kruudn-loage ^[6].

Oogst geleegn loofbôomn-koniefeern en gemienglde busschn

D' oogst geleegn loofbôomn-koniefeern en gemienglde busschn zyn 'n oovreganksgebied tusschn 't nôordlik loofbus en de koniefeerebusschn uut de bergn. Zydre glykn ip loofbus-konieferebus, mo zoendre rôo esdôorn. Rôo sparre en Kanadeesche tsoega, tegoare mê suukr-esdôorn, gilwe berke, en grôotbloadige beuke zyn oovrêersnde boomsôortn tegoare mê verspreide Weymouth-pynboomn ^[6].

Koniefeern-bus uut de bergn

Rôo sparre en boalsm-denne zyn algemêene ip lêegre liggiengn van 't koniefeerebus uut de bergn. Loofoet da gruujt tusschn de koniefeern bestoat uut papier-berke, gilwe berke, en Ameriekoansche lystrbesse (Sorbus americana). By oogre liggienge wordt de boalsm-denne mêer oovrevloedig. By de busgrenze vergezelt zwarte sparre de boalsm-denne in 't kreupl-oet. Kruudachtige plantn omvattn Oxalis spp., Clintonia borealis, Cornus canadensis en Dryopteris carthusiana. Mossn en korstmossn bedekkn blôotgestelde rotsn ^[6].

Alpiene zôones

De rotsen zyn blôotgesteld en bedekt mê korstmossn en mossn. Lêeggruujnde plantn die algemêen zyn in de toendra van 't Nôordn gruujn ier. Z' omvattn Trichophorum cespitosum, Vaccinium uliginosum, Rhododendron lapponicum, beirebesse wilge (Salix uva-ursi), Minuartia groenlandica, en Hierochloe alpina. In 't Adirondack-Gebergte zyn die gemêenschappn beperkt toe 34 hektoarn ip 11 piekn ^[6].

Bêestn-weirld

Tamias striatus.

Vintje van de rôo kardienoal.

Oerbusschn lik de koniefeerebusschn uut die streeke êrbergn e grôote varjoasje van allange doa leevnde wilde bêestn woaroendre oengewervldn, riptieln en veugls lik Ameriekoansche zwarte eende (Anas rubripes), Karoliena-eende (Aix sponsa), kokardezoagbek (Lophodytes cucullatus), en Nôordameriekoansche êlmspechte (Dryocopus pileatus).

De zoogbêestn die ier gevoenn wordn omvattn de bedreigde Ameriekoanse wolf (Canis lupus lycaon) , poema (Puma concolor), eeland (Alces alces), Ameriekoansche zwarte beir (Ursus americanus) , Kanadeesche lynx (Lynx canadensis), snêewschoe-oaze (Lepus americanus), grysde wolf (Canis lupus), prèèriewolf (Canis latrans) en muul-êrte (Odocoileus virginianus).

't Gebied van 't Mêer Nipissing in 't byzoendre êrbergt de tamias (Tamias striatus), treurduuve (Zenaida macroura), rôo kardienoal (Cardinalis cardinalis), en Ameriekoansche buslystre (Hylocichla mustelina).

Bedreigiengn en beschermienge

Die busschn ên zwoar beschoadigd gewist deur êewn van kappn en oentbusschienge vor oet, weegn, landbow en uurbaniezoasje. Intusschn zyn dr ook inrichtiengn vo ski bygekommn, binst da oetkappery en myne-aktivieteitn deuregoan. Beschermde gebiedn omvattn : Nateurgebied Papineau-Labelle, Nasjonoal Park Mont-Tremblant, Nasjonoal Park Jacques-Cartie, Nasjonoal Park Hautes-Gorges-de-la-Rivière-Malbaie en Nasjonoal Park La Mauricie n Kebêk; Provinsjoal Park Algonquin, Provinsjoal Park Ippr-Mêer, Provinsjoal Park Lady Evelyn-Smoothwater, Provinsjoal Park French River, Provinsjoal Park Killarney en 'n antal parkn in Algoma-Distrikt in Ontario; en Adirondack Park in New York. Adirondack Park bevat de grotste gebiedn van ôorspoenklikke rôo pynboom en Weymouth-pynboom in de weirld en êen van de grotste gebiedn mê oerbus in de Verêenigde Stoatn, 't Nateurgebied Five Ponds.

Eksterne koppliengn

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Parc national de la Jacques-Cartier van Wikimedia Commons.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Hautes-Gorges-de-la-Rivière-Malbaie national park van Wikimedia Commons.

Verwyziengn

[1] (en) Ecoregion na0406 : Eastern forest-boreal transition (Globalspecies)

[2] (en) Ecoregion na0406 : Eastern forest-boreal transition (WWF)

[3] (en) Ecoregion na0406 : Eastern forest-boreal transition (WWF)

[4] (en) Ecoregion na0406 : Eastern forest-boreal transition (Nationalgeographic)

[5] (en) Ecoregion na0406 : Eastern forest-boreal transition (Vanderbilt)

[esf-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 ^6,6 (en) 2010 : Adirondack Forest Communities, State University of New York College of Environmental Science and Forestry.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]