Vlakte-tajga van Binn-Alaska en Joekon

Dat artikel es geschreevn in 't Noordelik West-Vlams.

De vlakte-tajga van Binn-Alaska en Joekon, geleegn in Alaska en Kanada, is 'n ekostreeke uut d' ekozôone Nearctis vôgnst de Weirld Nateur-Stichtienge (WWF) ^[1]^[2]. Ze makt dêel uut van 't bioom de boreoale busschn of de tajga. D' ippervlakte van d' ekostreeke besloat 44 340 596 êktoarn ^[3].

Beschryvienge

't Is e streeke mê sparre bus da bykans hêel 't sentroal en nôordlik binneland van Alaska (Verêenigde Stoatn en Joekon (Kanada) bedekt, vanof de kustn van de Bêerieng-Zêe en de Boofôrt-Zêe toe an de Riesjardson-Bergn in 't ôostn en de Broeks-Bergn in 't nôordn en 't Alaska-Gebergte in 't zuudn. 't Is e lêeggeleegn gebied mê lêege euvls en vlaktn vanof zêe-oogte toe 600 m. In 't nôordôostn van d' ekostreeke ligt de Joekon-Vlakte, e grôot gebied mê moerassn, bus, vêen, en lêege geleegn groend an 't tegoarekommn van de Joekon-Rieviere, Porsoepajn-Rieviere en Sjandalar-Rieviere, e gebied da vor arktiesch Nôord-Amerika byzoendre ryke is an wilde bêestn lik of dat ook 't gevol is vo de Minto-Vlakte die ook in die ekostreeke ligt. D' oendreliggnde groend van d' ekostreeke is permafrost en oendanks da 't gebied dichte by de zêe ligt, êt 't toch e kontienentoal kliemoat mê korte zoomrs en lange koede wientrs, in 't byzoendr in 't binneland ^[4].

Plantn-weirld

De boreoale busschn bestoan oofzoaklik uut witte sparre (Picea glauca) in de warmdre droogdre gebiedn en zwarte sparre (Picea mariana) woada 't mêer moerassig is, mo d' ekostreeke omvat ook struukachtige gebiedn mê dwergberke (Betula nana) en lanst de rieviern zyndr wilgn, elzn, boalsmpopliern (Populus balsamea) en Ameriekoansche roatlpopliern (Populus tremuloides). Byzoendre gruujplatsn omvattn de vêenn en venn van Old Crow Flats. Warmdre zuudlik gerichte êlliengn êrbergn zeldzoame plantn die oovreleefd ên in da strieng kliemoat woaroendre Cryptantha shacklettiana, Erysimum asperum en Eriogonum flavum.

Bêestn-weirld

Da gebied is gekend vo ze popuuloasjes van Grant-karieboe (Rangifer tarandus granti), 'n oendresôorte van de karieboe mêt e belangryke kudde lanst de Porsoepajn-Rieviere. Twêe andre belangryke grôote kuddn, dedeeze van 't Sentroal Arktiesch Gebied en van 't Westlik Arktiesch Gebied, kunn ook in die ekostreeke vôornkommn. Andre zoogbêestn zyn grôote popuuloasjes van beirn, wolvn en andre roofbêestn. De veugls uut d' ekostreeke omvattn oalpnsnêeuw-oene (Lagopus muta), klêene toppre (Aythya affinis) , pylsteirt-eende (Anas acuta), Melanitta spp., Kanadeesche kroanveugl (Grus canadensis) en Ameriekoansche smiente (Anas americana). Toe slot is 't Porsoepajn-Rieviere bekkn e belangryk kwêekgebied vo sjienookzoalmn (Oncorhynchus tshawytscha).

Bedreigiengn en beschermienge

Die boreoale busschn zyn nog bykans hêelegans oengerept buutn oentbusschienge roend de stad Fairbanks en e bitje oetkap in 't Stoatsbus Tanana-Valleeje. Oolje-oentginnienge goa vôort in Eagle Plains (Joekon). De Dempster-autoweg deurkruust de streeke en ku 't stroopn van wild bevordrn. 't Bus wordt reeglmoatig verniewd deur nateurlik vôorkommnde brandn. Grôote stikkn van d' ekostreeke zittn in beschermde gebiedn. Dedeeze zyn : Nasjonoal Joekon-Vlakte Wildrizêrvoat (in d' oovrstroomiengsvlakte van de Kojoekoek-Rieviere), Nasjonoal Innoko-Wildrizêrvoat, Nasjonoal Nowitna-Wildrizêrvoat (ip de Nowitna-Rieviere, 'n andre zyrieviere van de Joekon) en 't Nasjonoal Arktiesch Wildrizêrvoat, allemalle in Alaska ip groend van 't Alaska National Interest Lands Conservation Act (e wet), en Nasjonoal Park Voentoet in nôordwestlik Joekon, Kanada. De Bonnet-Plume-Rieviere en de Wiend-Rieviere die no 't nôordn stroomn in de Peel-Rieviere zyn populèère bestemmienge vo trektochtn en kajjakn.

Zied ook noa

Boreoale busschn uut 't Nearctis
NA0601 Boreoale bergbusschn van 't Alaska-Schiereiland	Alaska (USA)
NA0602 Busschn van 't sentroal Kanadeesch Schild	Kanada
NA0603 Boreoale busschn roend de Cook-Golve	Alaska (USA)
NA0604 Boreoale busschn van de Koopre-Ôogvlakte	Alaska (USA)
NA0605 Boreoale busschn in ôostlik Kanada	Kanada
NA0606 Tajga van 't ôostlik Kanadeesch Schild	Kanada
NA0607 Vlakte-tajga van Binn-Alaska en Joekon	Kanada/USA
NA0608 Busschn van sentroal Kanada	Kanada
NA0609 Busschn van 't westlik Kanadeesch Schild	Kanada
NA0610 Tajga tusschn de Muskwa-Bergn en 't Grôot Sleevie-Mêer	Kanada
NA0611 Busschn van d' ooglandn van Newfoundland	Kanada
NA0612 Busschn van 't nôordlik Kanadeesch Schild	Kanada
NA0613 Busschn van de nôordlikke Kordieleera	Kanada
NA0614 Tajga van de Nôordwestlikke Gebiedn	Kanada
NA0615 Woestenyn an de kustn van de schiereilandn Avalon en Burin	Kanada
NA0616 Tajga an de zuudlikke Hudson-Boaje	Kanada
NA0617 Drooge busschn van 't binneland van Joekon	Kanada

Eksterne koppliengn

Verwyziengn

[1] (en) Ecoregion NA0607 : Interior Alaska-Yukon lowland taiga (WWF)

[2] (en) Ecoregion NA0607 : Interior Alaska-Yukon lowland taiga (Nationalgeographic)

[3] (en) Ecoregion NA0607 : Interior Alaska-Yukon lowland taiga (Global Species).

[4] (en) Ecoregion NA0607 : Interior Alaska-Yukon lowland taiga (WWF)

[1]

[2]

[3]

[4]