Broabantgouwe
De Broabantgouwe of Pagus Bracbatensis was e Frankische gouwe, die begrensd wierd deur de Hene in ’t zuudn, de Schelde in ’t westn en ’t nôordn, en de Dyle in ’t nôordn en ’t ôostn.
In 843, by 't Verdrag van Verdun, kwamt de gouwe oender keizer Lotharius I van Middn-Francië, van 855 oender Lotharius II van Lotharingen, en in de 10e êeuwe oender de Ottoonsche keizers van 't Hillig Rôoms Ryk.
De Broabantgouwe wierd ol vermeld in de 7e êeuwe en ook by de Karolingische ryksverdêliengn, w.o. 't Verdrag van Meerssen in 870.
Loater giengn der stikkn van de gouwe noa de groafschappn Vloandern en Henegouwn, woadeure da de Broabantgouwe territorioal moar e klêen stik gemêen hèt met et loater in 1183 ipgericht hertogdom Broabant.
't Gebied van de Broabantgouwe zoender 't groafschap Brussel wierd ook 't 'groafschap Broabant' genoemd.
De vier stikkn van de Broabantgouwe:
bewerkn't Groafschap Brussel
bewerkn't Groafschap Brussel (of Ukkel), geleegn tusschn de Zenne en de Dyle, wierd roend et joar 1000 verênigd met et groafschap Leuven. Gerberga van Lotharingen, gravinne van Brussel en dochter van Karel van Neder-Lotharingen, trouwde ton mè Lambert I van Leuven, van 't Huus Reginar (of de Reiniers).
't Markgroafschap Ename
bewerkn't Markgroafschap Ename, wierd in 974 gesticht deur keizer Otto II van Duutsland, deur Biest en Chièvres tegoare te smeltn roend den burcht van Ename (by Oudenoarde). ’t Was 't nôordelik stik geleegn tusschn de Schelde en de Dender en ’t wierd loater ook 't groafschap Aalst genoemd.
In 978 was den oorloge vo Lotharingen, tusschn keizer Otto II van Duutsland en Lotharius van Frankryk begost. Hendrik I de Veugeloare haad et in 925 definitief by zyn ryk gevoegd. Doadeure schooft de ryksgrenze ip in westelikke richtienge en van ton kwam et Duuts Hillig Rôoms Ryk en Frankryk tegenover makoar te stoan an de Schelde.
Vo zyn westgrenze te beschermn, stichtte Otto II in 974 drie belangryke sterk bewoapnde versterkiengn an de rechterkant van de Schelde: de markgroafschappn Antwerpn, Ename en Valenciennes.
’t Mêest nôordelik markgroafschap kwam roend den burcht van Antwerpn, ’t mêest zudelik roend den burcht van Valenciennes, en 't gebied tusschn Schelde, Dender en Hene haad ‘n verênigd roend den burcht van Ename. In 980 is Lotharius versleegn en zyn droom van zyn keunienkryk mè Lotharingen te vergrôotn, most ‘n ipgeevn.
De markgroaf van Antwerpn en Ename was Godfried van Verdun, die in 963 getrouwd was mè Mathilde van Saksn, de moeder van groaf Arnulf II van Vloandern, en dus zyn stiefvoader. Arnulf II haad in dien tyd mêer en mêer zelfstandigheid van Frankryk gekreegn. Zyn vôorgangers Boudewyn II en Arnulf I haan ’t groafschap Vloandern zuudwoarts uutgebreid tusschn 879 en 965 en nu begost zyn zeune Boudewyn IV te kykn vo gebiedn te verovern ten ôostn van de Schelde. In 1006 vielt ‘n Valenciennes binn, moa je kost et uutendelik nie hoaln teegn de Duutsers, die gesteund woarn deur Fransche en Normandische troepn. In oktober 1011 krêegt ’n ton toch ’t markgroafschap Valenciennes en de streke van Zêeland in lêen. Da was 't begun van Ryksvloandern, de gebiedn in lêen van 't Ryk. In 1033 stak Boudewyn IV de Schelde over en veroverde ’t markgroafschap Ename.
't Gebied tusschn de Dender en de Zenne
bewerkn't Gebied tusschn de Dender en de Zenne was tusschn 1044/1056 en 1085 e Paltsgroafschap van Lotharingen. Achter den dôod van paltsgroaf Herman II van Lotharingen in september 1085, wierd et in lêen gegeevn an groaf Hendrik III van Leuven, oender de vorm van e landgroafschap. Je was ook beschermhêre van de gêestelikke instelliengn, lik o.a. d’abdye van Affligem.
't Zudelik stik
bewerkn't Zudelik stik van de gouwe kwam roend 1024 oender 't groafschap Henegouwn. Reginar V (of Reinier) van Bergn was roend 1015 getrouwd mè Mathilde van Ename. Zyn schônvoader Herman van Verdun en Ename, zeune van markgroaf Godfried van Verdun en Mathilde van Saksn, was van roend 1005 ook groaf van Broabant. Je dêed ofstand in 1024 in 't vôordêel van zyn schônzeune en je kwam monnik.
Under zeune Herman van Bergn trouwde loater roend 1040 mè Richilde van Henegouwn. Herman en Richilde regeerdn tegoare over Bergn van 1039 toet 1051. Roend 1048/1049 krêegn z’ook et markgroafschap Valenciennes van de Duutse keizer Hendrik III, woadeure da Bergn en Valenciennes were verênigd wierdn. Achter Herman zyn dôod in 1051 hertrouwde Richilde mè Boudewyn VI van Vloandern, woadeure da Vloandern en Henegouwn verênigd wierdn.