Lotharius I

Lotharius I (795 – Prüm, 29 september 855) was den oudste zeune van Lodewyk de Vroomn en zyn êeste vrouwe Irmingard van Haspengouw. In 817 wierd ’n deur z’n voader gekrôond tout Rôomse keizer.

't Verdrag van Verdun

't Verdrag van Prüm

Zyn leevn

Lotharius I is verzekers geboorn en ipgegroeid in Aquitanië. In 817 wierd de Ordinatio Imperii (Ordenienge van ‘t Ryk) ipgesteld vo d’ipvolgienge van z'n voader Lodewyk de Vroomn te reegeln. ’t Was e compromis tusschn ’t oud ipvolgiengssystèim, da zei da 't Frankisch Ryk gelykig most verdêeld wordn ounder ol de zeuns, en e maniere vo toch ‘t Karolingisch Ryk, da deur zyn voader Karel de Grôotn ipgebouwd was, tegoare t'houdn. Den oudste zeune zoudt ossan ’t keizerschap ervn, tegoare met ’t ippergezag over zyn eventuele broers, die ton ounderkeunienk van e dêelstoat zoun zyn. Lotharius krêeg azo de keizerstitel met Italië en ’t ippergezag, Lodewyk den Duuts Beiern en Pepeyn Aquitanië.

Zyn regerienge

Van ’t noajoar 822 regeert ‘n over Italië en regelt ’n ook ‘t besteur van de Kerkelyke Stoat via de Constitutio Romana.

In 823 wierd ’n nog e ki tout keizer gekrôond in Rome deur paus Paschalis I.

De probleemn begostn achter da Lodewyk de Vroomn nog ’n achterkommertje krêeg me zyn twidde vrouwe Judith van Beiern: Karel. Ounder eur druk krêeg Karel an zyn zes joar in 829 ook zyn keunienkryk, mo da woarn de belangrykste stikkn die beloofd woarn an Lotharius. Van ton wast er constant boel en wierd den êenen oorloge achter den andern gevoerd.

't Verdrag van Verdun

Uutendelyk zyn z’overêen gekommn met et Verdrag van Verdun in 843. ’t Ryk wierd verdêeld in drie stikkn:

• Lotharius krêeg Middn-Francië. J’hield zyn titel van keizer, mo zounder ’t gezag over zyn broers.
• Karel de Kletsn krêeg West-Francië (loater Frankryk)
• Lodewyk den Duuts krêeg Oost-Francië (loater Duutsland)

Omdan de drie nieuwe rykn nog gin noame an, wierdn ze regnum Hlotharii (ryk van Lotarius), regnum Caroli (of Karli) (ryk van Karel) en regnum Hludovici (ryk van Lodewyk) genoemd.

’t Middnryk van Lotharius

‘t Middnryk was e belangryk stik met de keizerlyke residentie in Aken. ‘t Was e lang gebied dat em uutstrekte van de Nôordzêe tout an de Middelandsche Zêe. ’t Bestound uut de Lêge Landn, met in 't westn de Schelde ols grenze (dus zounder ‘t Groafschap Vloandern), den Elzas, Bourgondië, Franche-Comté, Rhône-Alpes, Provence, ’t westelik stik van Zwitserland, Nôord-Italië, de Duutsche gebiedn ten westn van de Reyn met Aken.

Olgauwe krêeg Lotharius probleemn met de Vikings, die Friesland binn vieln. Deur ol zyn oorloogn teegn zyn familie wast ’n styf verzwakt en in 841 wast ’n verplicht van ênigte groafschappn of te stoan an de Deensche Vikings Rorik en Harald.

In 849 wierd ’n ziek en begost ’n zyn ryk te verdêeln ounder zyn drie zeuns in Péronne. Zyn oudste zeune Lodewyk II wierd in 850 tout co-keizer gekrôond deur paus Leo IV. Zelve trok Lotarius I em were in e klôoster in Prüm ols monnik, woa dat ’n gestorvn en begroavn is. Ip 29 september wordt ’n nog ossan verêerd ols hillign.

't Verdrag van Prüm

Verdêlienge ounder zyn drie zeuns in 855 by 't Verdrag van Prüm:

• Lodewyk II, den oudstn, krêeg Nôord-Italië met de keizerskrône.
• Lotharius II krêeg et nôordelik stik van ’t middnryk, da regnum Hlotharii genoemd wierd en loater in de 10e êeuwe Lotharingia. Da was ’t begun van de noame Lotharingen.
• Karel van Provence krêeg et zudelik stik van 't middnryk: Bourgondië en Provence met Arles.

De drie zeuns van Lotharius I an gin wettige zeuns vor under ip te volgn.

• Karel van Provence stierf in 863. Zyn bezittiengn wierdn verdêeld ounder zyn twi broers Lodewyk II en Lotharius II. Lodewyk krêeg Arles, Aix en Embrun en Lotharius ‘t bisdom van Lyon, Vienne en Grenoble.

Vrouwe en jounges

Lotharius I trouwde den 15stn november 821 in Diedenhofen met Irmingard van Tours, die in 849 ‘t vrouwnklôoster Erstein in den Elzas stichtte en in 851 stierf. Under jounges:

• Lodewyk II (825-875)
• Hiltrude (826-865)
• Bertha (c.830-852)
• Irmgard (c.830-849)
• Gisela (c.830-856)
• Lotharius II (835-869)
• Rotrude (c.840)
• Karel van Provence (845-863)

Carloman (853): ounwettig

Denier van Lotarius I (840-855)