Sinte-Moartn, echte noame Martinus va Tours (316-397), is de tegenanger va Sintekloaj. Ze fêestdag volt op 11 november.

Beeld va Sinte Moartn op de Dom va Lucca

Leevn bewerkn

  • Martinus is ebôorn round 316 in Ongarije. Zyn ouders woarn Romeinn. At 'n jounk wos, kwamt 'n e bedeloare teegn in Amiens (Vrankryk). E snêde ze schôonn frak in twêe en de bedeloare krêeg 'n eft. Loater et 'n nem bekêerd toet 't Christndom.
  • In 371 vroeg de bevolkienge van Tours of dat 'n bisschop wilde zyn.
  • In 397 gienk Martinus dôod a kurs. E legt begroavn in de basilieke va Tours.

Woundern bewerkn

Martinus zoudt e poar woundern verricht en. E ventje da nem verangn adde, zou 'n were toet leven ebrocht en.

Vereringe bewerkn

Martinus is in e poar streekn in Olland e Vloandern beter gekend lik Sinte-Moarten: e grôot stik van de Westoek (buutn 't centrum va Poperienge), Oalst, êentege plekkn in Limburg,... Op 11 november krygn de froaje kiendjes speelgoed, sneukelbucht en mandarynn.

Je kut em ook gan verêren in de prochie Loppem, woa dat ie de beschermeiligen is. Z'en doa zelfs een relikwie in e schôon zilvern schryn. Ip den tienstn november meugn de kiendjes doa roundgoan ip 't dorp en gan ziengn an de deure by de menschn. Ze krygen ton e spekke of e koekstje. 't Liedje noemt "Sinte Moartens Oavend" :

Sinte Moartens Oavend,
De torre goa mee no Gent,
En oals me moeder koekn bakt,
Me zittn der geiren omtrent

Stoakt vier, Moakt vier,
Menêre van Sinte Moarten komt ol ier:
Me zettn em in et oekstje
Me warmn em ze broekstje

Me ze krentn vestje
Me ze peperbolle kazakstje
M'en gezoengn en m'en gefêest
Ej gin appeltj'of e stikstje vlêes

Aar Liedjes bewerkn

  • Sinte-Moartn, koekn en toartn, brôod en wyn, 't ol voe myn! (Dikkebus)

In Legem goan de jounges ’s oavends den tienstn november ôok goan ziengn vo sneukelienge met uutghoalde bêetn met e keise in. Doa ziengn ze:

Sinte Moartens Oavend,
De torre goa mee no Gent,
En oals me moeder woafels bakt,
Me zittn zo geiren omtrent
Moakt vier, stoakt vier
Sinte Moarten komt ol hier
Mè zynn blôotn oarme
Je zoutn zo geirne woarmn
Warme warme liere
’t Is morgn Sinte liere
‘t Is overmorgn Sinte lap
It jounn buuk vul zoete pap
Gebeurs, gebeurs, me kommn jou bezoekn vor appeltjes en koekn...