Karoliengers

Dat artikel es geschreevn in 't Noordelik West-Vlams.

De Karoliengers woarn e dynastie van Frankische keuniengn die regeerdn van de 8ste tout de 10ste êeuwe. De dynastie volgde de Meroviengers ip in ‘t Frankisch Ryk.

Ountstoan

De Pepinidn woarn Hofmeiers ounder de Merovingische keuniengn, êest in Austrasië en loater in Neustrië en Bourgondië.

In 687 veroverde den Hofmeier van Austrasië, Pepeyn van Herstal, Neustrië en Bourgondië in de Slag by Tertry. Zyn zeune Karel Martel was 'n ounwettige zeune en doarom nie erkend deur d’andere Pepinidn, mo je was toch de feitelikke leider. Tusschn 715 en 716 ist er gevochtn gewist vô d’ipvolgienge tusschn hem en de wettige zeuns. Karel Martel volgde zyn voader ip en de Karoliengers zyn loater nor hem genoemd.

In 751 zette zyn zeune Pepeyn de Kortn, met de steun van de paus, de latste Meroviengische keunienk Childerik III an de kant en liet hemzelvn tout keunienk uutroepn. De Karoliengers volgdn de Meroviengische dynastie ip en d’er kwam 'n ende an den titel van Hofmeier.

Karel de Grôotn

Pepeyn de Kortn wierd ipgevolgd deur zyn twi zeuns Karel de Grôotn en Karloman, en achter den dôod van Karloman was Karel keunienk van hêel ’t Frankisch Ryk. Je voerde mêer of viftig oorloogn en je won ze bykan ollemolle. Zyn teegnstanders woarn o.a. de Saksn, de Friezn, de Langobardn en de Avaarn. Ip ’t toppunt van zyn macht strekte zyn Ryk van den Elbe en den Oder tout an de Pyreneeën. In 800 wierd ’n gekroond tout Keizer van ’t West-Romeins Ryk, 't Karolingisch Hillig Rôoms Ryk.

Karoliengers (751 tout 987)

Pepeyn de Kortn (751 - 768). Achter zyn dôod wordt ‘t ryk verdêeld ounder zyn zeuns Karel de Grôotn en Karloman
Karloman I (768 - 771)
Karel de Grôotn (768 - 814), keunienk van hêel ‘t ryk achter den dôod van zyn broere Karloman in 771 en keizer van 't Hillig Rôoms Ryk (800-814)
Lodewyk de Vroomn (814 - 840), keizer van 't Hillig Rôoms Ryk (813-840)

Verdrag van Verdun

’t Verdrag van Verdun in 843 en ’t Verdrag van Meerssen in 870

Verdrag van Prüm

In 843, met 't Verdrag van Verdun, wordt ’t ryk verdêeld:

Lotharius I, den oudstn, keizer van ’t Hillig Rôoms Ryk, krygt Middn-Francië
Lodewyk den Duuts krygt Oost-Francië
Karel de Kletsn krygt West-Francië

Verdêlienge in 855

In 855 verdêelt Lotharius I Middn-Francië ounder zyn drie zeuns met ‘t Verdrag van Prüm.

Lodewyk II (825-875), den oudstn krygt Italië en wordt keizer van 't Hillig Rôoms Ryk (855-875)
Lotharius II (835-869) krygt Lothariengn
Karel (845-863) krygt Provence

Ende van Middn-Francië

De drie zeuns van Lotharius I hen gin wettige zeuns vor hunder ip te volgn.

Karel van Provence sterft in 863.
Lotharius II sterft in 869. In 870 wordn, met ’t Verdrag van Meerssen, zyn bezittiengn verdêeld ounder zyn nounkels, Lodewyk den Duuts van Oost- en Karel de Kletsn van West-Francië.
Keizer Lodewyk II sterft in 875. Karel de Kletsn lat hem in Rome tout keizer van 't Hillig Rôoms Ryk (875-877) krôonn en krygt ook Italië en Provence.

Lodewyk den Duuts sterft e joar loater en Oost-Francië wordt verdêeld ounder zyn drie zeuns:

Karloman (Beiern )
Lodewyk de Joungn (Saksn)
Karel den Dikkn (Zwaabn)

Karoliengers in West-Francië

In West-Francië, ‘t loatere Vrankryk bluuft de dynastie regeern, tout dat ‘t Huus Capet (de Capetiengers), 'n andern tak van de familie, de krône overpakt. (De nummerienge van de Fransche keuningn begunt by de keizers Karel I de Grootn, Lodewyk I de Vroomn en Lotharius I)

Karel II de Kletsn, keizer
Lodewyk II den Hakkeloare
Lodewyk III
Karloman II
Karel den Dikkn (ôok Karel III van Oost-Francië), keizer

Van nu wordt de Fransche krône soms gewisseld tusschn Karoliengers en Robertynn.

Odo I, Groaf van Parys (Huus Robertynn).
Karel III de Simpeln (de Eenvoudige)
Robert I (Robertynn)
Rudolf I (Robertynn)
Lodewyk IV
Lotharius
Lodewyk V (de latste Karolienger) (986 - 987)

Karoliengers in Oost-Francië

In Ôost-Francië, regeern de Karoliengers tout dan ze in 911 ipgevolgd wordn deur Koenraad I en Hendrik I de Veugeloare. (De nummerienge van de Duutsche keuniengn begunt by de keizers Karel I de Grootn, Lodewyk I de Vroomn en Lotharius I)